چرا بازسازی ویرانی‌های ترامپ در سیاست خارجی دشوار است؟!

بین الملل تابناک: روز گذشته مراسم تحلیف جو بایدن برگزار شد و ترامپ پس از کشمکش‌ها و مقاومت‌های فراوان از قدرت کنار رفت. با این حال، میراث ترامپ همچنان باقی است، به ویژه در عرصه سیاست خارجی که همچنان مباحث زیادی پیرامون آن از سوی محافل غربی مطرح می‌شود.

در همین راستا، شبکه خبری «سی ان ان» در مطلبی نوشت: حمله اخیر به پایتخت آمریکا به عنوان یک زنگ هشدار بیدار کننده تلقی می‌شود: نه تنها در این سال‌ها ترامپ آمریکا را به شدت دچار شکاف کرده، بلکه آن را به تئاتر خشونت سیاسی نیز تبدیل کرده است.

تأثیر رئیس جمهور دونالد ترامپ بر جهان به طور کلی انشقاق و اختلاف بوده است. همان طور که چهارشنبه قدرت را به جو بایدن می‌سپارد ـ هر چند با اکراه ـ او همچنین جهان را برای جانشین خود به مراتب خطرناک‌تر از چهار سال پیش کرده است.

چهار شکست ترامپ در سیاست خارجه از نظر کارشناسان CNN عبارتند از؛

۱- قدرت گرفتن روسیه و چین و تبدیل شدن چین به بزرگترین تهدید برای آمریکا

۲- مشکل کردن گفت‌وگو با ایران به دلیل قدرت گرفتن تندرو‌ها

۳- دور شدن از متحدان همیشگی آمریکا

۴- تشدید بحران در خاورمیانه علیرغم پیمان‌های صلح

جهانی هسته ای‌تر

یکی از مهمترین سیاست‌های مخرب ترامپ، خروج از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ بود. این پیمان - با همکاری دولت اوباما و پنج کشور دیگر - به عنوان دستیابی به موفقیت در برابر یک چالش امنیتی به عمر چند دهه مورد استقبال گسترده قرار گرفت.

در مقابل کاهش تحریم‌های اقتصادی، تهران موافقت کرد، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش دهد و سطح غنی سازی را به ۳.۶۷ درصد محدود کند، تا زمان خروج ترامپ، ایران از این امر تبعیت می‌کرد.

اما بدون آمریکا در این توافق، ایران به روش‌های گذشته خود بازگشت. اکنون بیش از ۲.۴ تن اورانیوم غنی شده ذخیره شده است؛ ۱۲ برابر معامله مجاز.

ایران در حال حاضر اورانیوم ۲۰ درصد غنی سازی می‌کند؛ یعنی نزدیک به همان سطح مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی.

کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران، شامل تحریم‌های بیشتر، عمدتا باعث رنج روزمره ایرانیان شده است، اما نتوانست جلوی برنامه هسته‌ای ایران را بگیرد.

نقض توافق ایران، به این کشور اهرم فشار بیشتری در گفتگو با دولت آینده بایدن را می‌دهد. هر دو طرف خواهان حفظ توافق هستند، اما بایدن تحت فشار است تا همزمان به برنامه موشکی بالستیک این کشور بپردازد. ایران می‌گوید در مورد توافق مجدداً مذاکره نخواهد کرد و فقط در صورت رفع تحریم‌ها توسط ایالات متحده حاضر به مذاکره است.

جنگ سایبری

امیلی فریس از موسسه خدمات سلطنتی به CNN گفت: پایان پیمان «منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» بین آمریکا و روسیه و پیمان آسمان‌های آزاد ممکن است دنیای خطرناکی را از نظر نظامی ایجاد کند، اما سیاست‌های خارجی و استراتژی‌های دفاعی روسیه نشان نمی‌دهد که این کشور واقعاً به دنبال درگیری بیشتر است.

تهدید بزرگتر ممکن است قدرت روسیه در کارزار‌های اطلاعات غیرمجاز و حملات سایبری برای گسترش نفوذ خود در خارج از کشور باشد. این مساله هنگامی که آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا مداخله روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ را تأیید کردند، مشکل ساز شد.

ماهیت دنیای سایبر همچنین پوشش زیادی به روسیه می‌دهد، زیرا ردیابی حملات از روسیه دشوار است.

هرچند تحلیلگران مسائل بین المللی اعتقاد دارند اصلاح بسیاری از خط مشی‌های ترامپ در میان مدت قابل تحقق است، همین تغییر رویه ضربه‌ای بزرگ به حیثیت و اعتبار جهانی کاخ سفید وارد می‌کند.

شبکه خبری «ان. پی. آر» در گزارش خود چالش‌های دیپلماتیک را هم بحث مهمی برای ریاست جمهوری بایدن دانست و موضوعاتی همچون ایران، چین، تعاملات تجاری بین المللی و یک جانبه گرایی یا وضعیت آمریکا در خاورمیانه و نوع دیدگاه متحدان نسبت به واشنگتن را از مهمترین چالش‌ها دانست.

«نیکلاس برنز» دیپلمات پرسابقه آمریکایی در گفت‌وگو با این رسانه عنوان داشت اتفاقات ساختمان کنگره هدیه‌ای بود برای چین و روسیه تا تعهد ایالات متحده به دموکراسی را زیر سوال ببرند. مهمترین نکته‌ای که کاخ سفید باید در چند ماه آینده به جهان نشان دهد، آن است که از اقتدارگرایی و یکجانبه گرایی به سمت حکومت قانون حرکت می‌کند.

در این گزارش تاکید شده است استثناگرایی ایالات متحده که از گذشته بسیاری از رویکرد‌های سیاست خارجی این کشور را تعیین می‌کرد ناکارآمدی خود را نشان داده است.

این دیپلمات باسابقه تعامل ترامپ با رهبر کره شمالی را نکته مثبت سیاست خارجی وی دانست، ولی در عین حال خاطرنشان کرد، اهرم‌های فشار آمریکا در خارج از این کشور تضعیف شده است و به همین دلیل نفوذ آمریکا در دوره بایدن باید ترمیم شود.

برنز معتقد است، ترامپ صدمات بسیاری را بر نهاد‌های آمریکایی همچون سی. آی. ای، وزارت دادگستری و سرویس‌های خارجی آمریکا تحمیل کرد. در این میان وزارت امور خارجه آمریکا نیازمند دگرگونی‌های وسیعی است تا بتواند واشنگتن را به جایگاه برتر قدرت بازگرداند.