چگونگی ایجاد و حفظ توازن قوا در کشورهای حاشیه خلیجفارس، همواره نه تنها برای تحلیلگران روابط بینالملل موضوع مطالعاتی مهمی است، بلکه برای قدرتهای بزرگ و برای حفظ منافعشان، یکی از مسائل اساسی به شما میرود.
وقتی سخن از موازنه قوا در منطقه به میان میآید، بیگمان نام ایران و عربستان به اذهان میرسد؛ دو کشوری که با وسعت نسبتا زیاد، جمعیت چشمگیر، موقعیت استراتژیک، وضعیت ممتاز در تأمین انرژی، سردمداری ایدئولوژیک و توان قابل ملاحظه نفوذ بر دیگر کشورهای منطقه این دو کشور را پایههای موازنه قدرت در آسیای جنوب غربی معرفی کرده است. هرچند عربستان در مقولههایی چون جمعیت تحصیلکرده، تولید دانش، استقلال سیاسی و... در طراز ایران نیست، نفوذ نسبی این کشور در کشورهایی که اهل سنت اکثریت را دارند و نیز حمایتهای سیاسی و نظامی غرب در کنار پول هنگفت نفت، این کشور را یک طرف موازنه با ایران قرار داده است.
در سالهای پس از انقلاب ایران، کمتر زمانی بوده که روابط این دو کشور خالی از تنش بوده باشد. در ادواری هم که دو کشور، تنش را از روابط خود زدودهاند، این ایران بوده که پیشگام شده و از آن سو کنشی دیده نشده است.
حتی در اوج تنش زدایی در رابطه ایران و عربستان، لابیهای گسترده این کشور در واشنگتن و پایتختهای غربی علیه ایران در جریان بوده است، به گونهای که گفته میشود یکی از قدرتمندترین لابیهایی که پس از لابی صهیونیستها علیه ایران فعالیت میکند، لابی کشورهای عربی با حمایت بیچون و چرای سعودیهاست.
با همه این احوال، کسی خواهان تنش بیشتر در روابط دو کشور نیست و هر چه به سمت صفر شدن تنشها پیش میرویم، قدرت مانور منطقهای و جهانی کشور هم بهتر میشود؛ اما در رابطه با عربستان چند نکته را نباید فراموش کرد؛ نکاتی را که سید صادق خرازی از دیپلماتهای با سابقه کشورمان به آنها اشاراتی دارد.
وی در این باره میگوید: در رابطه بین این دو کشور، به همان اندازه که ایران باید مدیریت درستی داشته باشد، این کشور نیز باید درست مدیریت کنند، نباید یک سویه دید. عربستان بدترین رفتار را در قبال ایران داشته است. از القاعده حمایت کرده و تمام جبهههای علیه شیعیان را گشوده و رسما تروریسم افراطی را تامین مالی میکند. رفتار این کشورها نیز باید تغییر کند. آنها ترور و انفجار ایجاد کردند، آدم کشتند و بدترین رفتارها را داشتند. در مناسبات ایران و عربستان باید در نظر گرفت چندین بار رییسجمهور ما به عربستان سفر کرده، ولی پادشاه عربستان یک بار به ایران نیامده است. این اهانت به ملت ایران است. آنها نیز باید رفتارشان را درست کنند. ما ابرقدرت منطقه هستیم. آنها خود نیز میدانند ایران ابرقدرت منطقهای است.
بنابراین، هرچند تنش زدایی با عربستان برای ایران لازم و سودمند است، در تنش زدایی هم باید به سران این کشور به دلیل کوتاهیهایشان در تنشزدایی یادآوری کرد. باید چنان سیاست خارجی را مدیریت کرد که سران عربستان از ایران بخواهند به این کشور بیایند. با عربستان باید وارد تنش زدایی شد، اما طلبکارانه!