ناوبری فضايی پيشرفته چين در راه است

عباس خاراباف- گم کردن راه تقریبا برای نسل امروز اتفاقی غیرمعمول است. وقتی از یک اتوبان رد می‌شوید یا در حال تقلا برای بالا رفتن از اورست هستید، همواره تحت نظر ماهواره‌های در چرخش فضایی هستید که به راحتی به شما می‌گویند کجا هستید. وقتی در حال قدم زدن با یک گوشی هوشمند در جیبتان هستید، به یک گیرنده سیستم موقعیت‌یاب جهانی دسترسی دارید که می‌تواند با دقت چند متر به موقعیت شما اشاره کند.

کافی است که با ماشینتان از یک دوربرگردان اشتباه بپیچید، تا یک "صدا" به شما اصرار کند که "به سمت چپ بپیچید" و یا " مستقیم به جلو حرکت کنید" و تا زمانی که به مسیر اصلی برنگشته‌اید این راهنمایی‌ها ادامه خواهد داشت. حتی وقتی به یک اتوبوس یا قطار سوار شدید، تقریبا غیرممکن است که در ایستگاه اشتباه پیاده شوید. ناوبری ماهواره‌ای به غیر از کمکی که برای رسیدن به مقصد می‌کند، می‌تواند خدمات دیگری از ردیابی مرسولات و محصولات زراعی در حال رشد تا پیدا کردن کودک گم شده و هدایت افراد نابینا را ارایه کند.

بيدو، رقيب جدي و دقيق

در حال حاضر سیستم ناوبری ماهواره‌ای چین (Beidou) با 16 ماهواره به آسیا و اقیانوس آرام خدمات ارایه می‌کند. اما برنامه توسعه جهانی آن شامل رسیدن به 30 ماهواره تا سال 2020 است. این سیستم هم اکنون دارای دقت آزمایشی در حدود 5 متر است. اما از آنجایی که امروزه یکی از معیارهای قدرت حاکمیت کشورها، سیستم‌های موقعیت یابی جهانی آنها است، چین به منظور رقابت با سیستم GPS طرح‌هایی در راستای افزایش دقت اندازه‌گیری در حد سانتی متر در نظر دارد.

دولت چین دستیابی به Beidou  را برای موفقیت در ناوبری دقیق و مستقل جهت مقاصد نظامی شامل هدایت موشک‌ها، کشتی‌های جنگی و جنگنده‌ها امری حیاتی می‌داند. هرچند نتایج رسیدن به این طرح فراتر از برنامه‌های نظامی است و به اهداف غیرنظامی نیز به خوبی پاسخ می‌دهد و علاوه بر ارایه اطلاعات زمانی و مکانی خدماتی نظیر ارتباط از طریق پیام‌های متنی را برای کاربران فراهم می کند، در حالی که سایر سیستم های موقعیت یابی فاقد آن هستند.


استقلال در ناوبري

سامانه ناوبری بیدو پروژه‌ای برای توسعه سامانه ناوبری ماهواره‌ای مستقل چین است. اولین سامانه بیدو که بطور رسمی سامانه آزمایشی ماهواره‌ای ناوبری بیدو یا بیدو-۱ نامیده می‌شود، شامل سه ماهواره با پوشش و کاربردهای محدود است. این سامانه از سال ۲۰۰۰، خدمات ناوبری را عمدتا برای مشتریان در چین و مناطق همسایه آن، ارائه می‌دهد.

نسل دوم این سامانه که به نام قطب نما یا بیدو-۲ شناخته شده است، از ماهواره‌های مدار میانی زمین و مدار زمین‌آهنگ استفاده می‌کند. مرکز پروژه ناوبری ماهواره‌ای چین، مسئول مدیریت برنامه‌های این سیستم است که خدمات خود را در حال حاضر در منطقه چین، آسیا و اقیانوس آرام ارایه می‌کند و برنامه ریزی شده تا سال 2020 که همه ماهواره‌ها راه اندازی شدند، دسترسی جهانی داشته باشد.

بيدو و افزايش كيفيت زندگي

از جمله خدمات غیرنظامی ارایه شده توسط سیستم بیدو که برای بهبود کیفیت زندگی توسعه داده شده‌اند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

كاربرد در صنایع تاسیسات، كاربرد در جنگل‌داری و منابع طبیعی، كاربرد در در کشاورزی دقیق، كاربرد در در مهندسی عمران، كاربرد در پایش تغییر شکل ساختمانها، كاربرد در استخراج معادن باز، كاربرد در بررسی لرزه‌نگاری زمینی و دريايي، كاربرد در نقشه برداري هوايي و دريايي، كاربرد در ناوبري وسايل و نقليه و نهايتا كاربرد در هواشناسي دقيق.