پشت پرده عدم شرکت معارضین سوری در مذاکرات صلح ژنو

به گزارش «تابناک»، در حالی که بنا بر اعلام قبلی، قرار بود مذاکرات صلح سوریه میان دولت بشار اسد و گروه های معارض، امروز در ژنو، پایتخت سوئیس برگزار شود، شب گذشته، ائتلاف معارضین ناگهان اعلام کرد، از شرکت در این گفت و گوها خودداری می کند. سازمان ملل اعلام کرده، مذاکرات امروز قطعاً برگزار خواهد شد، ولی مشخص نیست چگونه!

خبرگزاری «رویترز» شب گذشته نوشت، ائتلاف معارضین سوری اعلام کرده در مذاکرات صلح ژنو ـ که برگزاری آن برای روز جمعه (امروز) برنامه ریزی شده بود ـ شرکت نخواهد کرد؛ امری که به معنای به بن بست رسیدن نخستین تلاش جدی صورت گرفته برای پایان دادن به جنگ داخلی پنج ساله در سوریه است.

گروه  شورای معارضین سوری که در ریاض نشستی را تشکیل داده بود، اعلام کرد، هیأت نمایندگی این گروه «قطعاً» روز جمعه در ژنو حاضر نخواهد بود. این گروه مدعی شده، دلیل این تصمیم، دریافت نکردن پاسخ های قانع کننده به درخواست هایش مبنی بر انجام اقداماتی همچون پایان دادن به حملات هوایی علیه مواضع شورشیان و همچنین پایان محاصره برخی مناطق از سوی دولت سوریه بوده است.

این در حالی است که دولت سوریه از پیش اعلام کرده بود، هیأتی را برای نمایندگی در مذاکرات به ژنو می فرستد و بر اساس گزارش ها، هیأت مذکور هم اکنون در پایتخت سوئیس حضور داشته و آماده آغاز گفت و گوهاست. در این میان، یکی از اعضای ائتلاف معارضین اعلام کرده، شاید در صورت برآورده شدن خواسته های این گروه، هیأت نمایندگی آن ها ظرف یکی دو روز آینده به ژنو برود؛ اما احتمال این امر بسیار اندک است.

رویترز اشاره می کند که ائتلاف معارضین سوری پیش از اعلام موافقت اولیه با حضور در مذاکرات، خواسته هایی را از جمله پایان حملات هوایی، آزادی زندانیان عضو این گروه و نیز برداشته شدن محاصره مناطق تحت کنترل معارضین مطرح کرده بود.

جرج صبرا، رئیس «شورای ملی سوریه» و هماهنگ کننده هیأت مذاکره کننده معارضین، مدعی شده تضمین های ارائه شده در این زمینه از سوی استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه، تنها روی کاغذ بوده و ارزش و اعتباری ندارد. ریاض حجاب، رئیس «شورای ملی مخالفان سوری» نیز در گفت و گویی با «العربیه» گفته، هرچند ممکن است برخی اعضای این شورا به ژنو بروند، در مذاکرات حاضر نخواهند شد.

گفتنی است، نخست روز دوشنبه هفته گذشته از سوی سازمان ملل زمان آغاز مذاکرات اعلام شده بود؛ اما این امر به تعویق افتاد تا اختلافات موجود میان طرف های داخلی و بین المللی بر سر اینکه کدام گروه ها حق شرکت در مذاکرات را دارند، برطرف شود.

از همان ابتدا، دعوت نشدن حزب کردهای سوریه (PYD) به این مذاکرات، سبب تحریم آن از سوی برخی گروه ها شده بود. عدم دعوت از این حزب، تحت فشار دولت ترکیه صورت گرفته بود. از سوی دیگر، اصرار عربستان سعودی به حضور برخی گروه های تروریستی شناخته شده در ترکیب مذاکرات، با مخالفت جدی ایران و روسیه مواجه شد.

به هر حال، تصمیم معارضین برای عدم شرکت در مذاکرات ژنو در حالی گرفته می شود که طی روزهای اخیر، جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز بارها از آن ها درخواست شرکت در مذاکرات و استفاده از این «فرصت تاریخی» را کرده بود.

اما نکته جالب توجه درباره این تصمیم جدید معارضین، مکان اعلام آن، یعنی ریاض است؛ بنابراین، مشخص است که عربستان سعودی در پی به نتیجه نرسیدن تلاش هایش برای گنجانده شدن گروه های مورد نظر خود در مذاکرات، چاره را در این دیده که اصل صورت مسأله را پاک کند و با این کارها اصولاً جلوی برگزاری مذاکرات را ندهد.

البته یکی دیگر از دلایل این امر می تواند دستاوردهایی باشد که ارتش سوریه طی یکی دو هفته اخیر در عرصه میدانی علیه گروه های شورشی و تروریستی کسب کرده است. در یکی از آخرین گزارش ها، لس آنجلس تایمز خبر داده که طی هفته اخیر، ارتش سوریه توانسته با پشتیبانی هوایی جنگنده های روسی، مناطق مهمی را در غرب این کشور و در منطقه لاذقیه از کنترل شورشیان و تروریست ها خارج کند. بی تردید، اینکه دولت سوریه بتواند با داشتن در دست بالا در گفت و گوها حاضر شود، چیزی نیست که مطابق میل معارضین و حامیان خارجی آن ها، به ویژه عربستان سعودی باشد.

به هر ترتیب، با وجود اعلام عدم شرکت معارضین، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل صبح امروز اعلام کرد، برنامه آغاز گفت و گوها تغییری نمی کند و امروز، روز آغاز مذاکرات خواهد بود. با وجود این، وی اظهار داشت: «...اما اینکه چه کسانی قرار است در آن شرکت کنند و اینکه دقیقاً چه زمانی و در کجا تشکیل خواهد شد، هنوز نامشخص است و من نمی‌توانم توضیحات بیشتری در مورد اینکه چه کسانی در این مذکرات شرکت خواهند کرد بدهم».