«سموم دفن شده، جزئی و ناچیز بود و پاکسازی شد»/ چگونه ممکن است چندهزار برابر میزان مجاز، جزئی و ناچیز باشد؟!

در پی درج خبری با تیتر «تولید و دفن سموم غیرقانونی در گرگان و واکنش عجیب سازمان حفاظت محیط زیست!»، اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان جوابیه‌ای صادر کرد که وفق قانون عینا درج می‌شود؛ با این ملاحظه که جا دارد پیشاپیش از توهین‌ها و بی احترامی‌های درج شده در متن ایشان، از مخاطبان گرامی پوزش خواسته و در ادامه، نکات مستندی را در رد برخی ادعاهای مطرح در این جوابیه، جهت تنویر افکار عمومی منتشر نماییم.

به گزارش «تابناک»، متن این جوابیه که حتی نام نگارنده زیر آن درج نشده و تنها عنوان «اداره روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان» را یدک می‌کشد و فرازهایی از آن فرسخ ها با واقعیت، اصول اخلاقی و حتی آیین نگارشی فاصله دارد، به این شرح است. با این توضیح که به پیوست آن، توضیحات «تابناک» به همراه مستنداتی ارائه شده که امیدواریم در روشن کردن ابعاد پنهان ماجرا کارگر واقع شود.

 

 

 

* از جمله دیگر مواردی که بر اساس نامه فوق قابل تأمل است، اشاره مستقیم مدیران استان به تأثیر نتایج متفاوت دو آزمایشگاه معتمد سازمان(!) در پدید آوردن اختلال در فرآیند بررسی قضایی پرونده است؛ آنقدر که به مدیر سازمان کشوری نامه نوشته اند و از وی خواسته اند به قید فوریت به این اشکال رسیدگی کنند. با این حساب، جا دارد از ایشان بپرسیم چگونه اکنون همه این مستندات را فراموش کرده‌اند و به بخشی از گزارش «تابناک» که در آن به تأثیر گذاری عملکرد ایشان بر حکم اشاره شده، خرده می‌گیرند و خود را در جایگاه مدعی العموم قرار داده و این سطور را «توهین به استقلال قضات» تعبیر می‌کنند؟! آیا این اقدام ایشان را می‌توان در قالب وظایفشان در راستای حفاظت محیط زیست تعبیر کرد یا تلاشی جدید برای لاپوشانی حقیقتی است که حالا رسانه‌ای شده و به اطلاع عموم رسیده؟!

* بر خلاف ادعای مطرح در جوابیه اداره کل گلستان، «تابناک» ادعایی درباره غیرقانونی بودن دو مجموعه تولیدی سم در استان گلستان نداشته و تنها به بیان مطالبی در خصوص دفن سموم، آن هم در ابعاد بزرگ و برپایه مستندات اکتفا نموده است. این در حالی است که مدیران محیط زیست گلستان بهتر از هر کسی می‌دانند در یکی از واحدهای تولید کننده سم که حوادث یاد شده در بطنش رقم خورده، گزارش مستندی وجود دارد که حاکی از دایر کردن خط تولید جدیدی در محل این واحد برای تولید واکس میوه است. واکسی که بسیاری از مردم همراه با میوه می‌خورند اما نمی‌دانند در این واحد خاص، در ظروف آلوده به سموم خطرناک تولید می‌شود و این چیزی است که در گزارش سازمان آمده اما مدیران ترجیح داده‌اند ندید گرفته و به جایش به رسانه های مطرح کننده واقعیت های پنهان، بتازند!

* بر خلاف آنچه اداره کل استان گزارش شهروند مسئول (که در جوابیه از وی با عنوان «مخبر» یاد کرده و اتهاماتی حقوقی به وی نسبت داده‌اند که قابل پیگیری حقوقی و قضایی است) درباره دفن سموم را کذب خوانده، گزارش رسمی آزمایشگاه (سند ذیل) به صراحت به کشف 13 سم پایدار در نمونه های برداشته شده از محل کارخانه اشاره کرده و نه تنها میزان سموم کشف شده در نمونه ها را یادآوری کرده، که در ادامه، «چند هزار برابر حد مجاز» بودن برخی از سموم را مورد اشاره قرار داده و نتیجه گرفته که «مبین دفع غیراصولی سموم مذکور در مقادیر قابل ملاحظه می‌باشد». بر این اساس آیا جا ندارد که اهالی استان گلستان، از مسئولانی که امنیت جانشان را عهده دار هستند بپرسند چه چیزی را منکر هستند و به چه قیمتی این حقایق را ندید می‌گیرند؟ نکند مدیرکل استان این نامه که در 19 اسفند سال گذشته به دبیرخانه اداره کل استان وارد شده را ندیده‌اند؟!

 

* اکنون بد نیست سند دیگری را مرور کنیم که مدیران استان آن را ندید گرفته یا دست کم در زمان تنظیم جوابیه تند و تیزشان، تصور کرده‌اند جز خودشان کسی از وجودش آگاهی ندارد؛ نامه ای که مدیرکل استان به رئیس اداره محیط زیست شهرستان گرگان که در فرازی از آن به وضوح به کشف مقادیر متنابهی از سموم پایدار کلره (نقل به مضمون: "بعضا چند هزار برابر حدود مجاز") و همچنین «خطر فوق العاده» این سموم اشاره شده و از آن اداره خواسته که مراتب را به استحضار مقام قضایی برساند. مواردی که در کمال شگفتی در جوابیه صادره به کل انکار شده تا به زعم ایشان، «تابناک» قشری نگر و خبرساز خواند شود!

 

* یکی از موارد عجیبی که چندبار در جوابیه اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان تکرار شده، یافت نشدن هرگونه سم دفن شده در محل هایی است که یک شهروند مسئول گزارش داده بود، در حالی که بر اساس اسناد آمده در بالا، کذب بودن این ادعا مشخص شده است؛ اما محض یادآوری به مسئولان این اداره و آگاهی عموم مردم، به ویژه اهالی استان گلستان، بد نیست به سند دیگری نیز اشاره نماییم؛ نامه ای که پس از کشف مقادیر متنابهی از سموم خیلی خطرناک در نمونه برداری های اولیه، مدیرکل استان به یکی از مقامات سازمان محیط زیست کشور نوشته و در آن متذکر شده که هزینه کند و کاوهای ثانویه (که با استفاده از بیل مکانیکی و پیکور صورت گرفته [تا بتن ریزی صورت گرفته را تخریب نمایند]) بیست میلیون تومان شده است.

براستی آیا کسی حاضر است برای رسیدن به اعماق چند ده متری زمین، این همه هزینه کرده، نماینده دادستانی و نیروی انتظامی را به محل بکشاند و همه امور را با سازمان کشوری هماهنگ نماید، در حالی که اکنون مدعی است در نمونه برداری اولیه کذب بودن همه چیز ثابت شده بود؟!

* حال بیایید کمی از ارائه مستندات دور شده و برخی دیگر از موارد مورد اشاره در جوابیه را نیز مرور نماییم. مثل شیوه پاکسازی خاک های آلوده. ابتدا پخش کردن خاک های آلوده به سموم بسیار خطرناک در سطح زمین تا نور خورشید و موجودات میکروسکوپی آلانیده را از بین ببرند و سپس انتقال این خاک ها با گونی مخصوص به محل کارخانه جدید و سوزاندن آن؛ شیوه‌ای که معلوم نیست بر اساس کدام پروتکل جهانی برای احیای امثال د.د.ت به کار بسته شده است و آیا به آلوده شدن خاک در سطوحی که آلودگی پخش شده، منجر شده است یا نه؟

اتفاقی که امیدواریم دست کم بی حضور ناظران ذیصلاح رخ نداده باشد و به انتقال آلودگی از یک نقطه از استان به نقطه ای دیگر منجر نشده باشد، اما علاوه بر آن، حاوی یک ابهام بزرگ نیز هست؛ اینکه چگونه و بر اساس کدام نمونه برداری ها و پایش ها، متوجه شده‌اند خاک کدام نواحی آلوده است که با این شیوه های فوق مدرن رفع آلودگی نمودند؟! آیا با این دست اقدامات، می‌توان امیدوار بود که آلودگی پاک شده و از آن مهم تر، آیا قابل توجیه است که آلودگی های قابل رفع با آفتاب دادن را در گونی های مخصوص ریخت و به جای دیگری منتقل کرد و سوزاند و این همه هزینه به بار آورد؟ براستی مدیران آن شرکت مذکور که حاضر به تقبل چنین هزینه ای هستند، چرا سموم خود را در خاک دفن می‌کنند؟؟

* این ادعا هم در نوع خود بسیار قابل تأمل است: «خاک محوطه شرکت رسی و نفوذناپذیر است بنابراین سموم نمی‌تواند در خاک نفوذ و حرکت کند»؛ ادعایی که معلوم طرح آن با توجه به انکار وجود سم و دفن آن در زمین، چه هدفی را دنبال می‌کرده اما فارغ از آن، بی شباهت به کشف جدید علمی نیست! کشفی که البته یکبار پیشتر در کشورمان مورد استفاده هم قرار گرفته و موجب شده بخشی از سازند گچساران در بستر دریاچه یک سد عظیم قرار گرفته و با تکیه بر «نفوذ ناپذیر بودن لایه رسی ریخته شده روی سازند تبخیری»، مانع از شور شدن آب سد و رود کارون شود اما صد افسوس که شسکت خورد! بماند که مدیران محیط زیست استان گلستان این کشف را ارتقا داده و رس را عایقی در برابر سموم هم خوانده‌اند؛ ادعایی که باید امیدوار باشیم به گوش مسئولان شاغل در دفع زباله نرسد که در آن صورت، انواع و اقسام زباله ها (از صنعتی گرفته تا خانگی، از بیمارستانی تا نفتی و...) با لایه ای از رس به زمین سپرده خواهند شد!

در پایان بد نیست مورد دیگری را نیز یادآور شویم که البته نه ارتباطی به بحث دفن زباله دارد و از جنس دیگر اشکالات وارد به عملکرد مجموعه محیط زیست استان گلستان و جوابیه شان، که از نوع «ادبی» است. اشاره به دو بیت نقل شده از حضرت مولانا در انتهای جوابیه سراسر پر اشکال و خارج از شمول قواعد و اصول ایشان که ابراز امیدواری نموده‌اند «مفید واقع شود» اما در کمال تاسف، در این مورد نیز فراموش کرده‌اند سری به اسناد بزنند. این را می‌شود از کنار هم قرار دادن دو بیت مجزا از دو شعر دریافت که احتمالا کنار هم قرار گرفتنشان برای مرحوم مؤلف هم محل شگفتی خواهد بود، چه برسد به ما و خوانندگان جوابیه ایشان!

ابیاتی که جا دارد از ایشان بخواهیم یک بار مطالعه شان کنند تا دیگر در نگارش هیچ جوابیه ای با غرض عمل نکرده و مستندات فراوانی که وجود دارد (در این مورد خاص، «تابناک» در نگارش گزارش نخست به وجود مستندات اشاره و از انتشارشان چشم پوشی کرده بود؛ همانطور که فعلا از انتشار دیگر مستندات این پرونده چشم پوشی می‌کند) را ندید نگیرند، بلکه به این شیوه حجاب مقابل دیدگانشان قرار نگرفته و بر همه شمشیر نکشند!
 
والعاقبه للمتقین