رییس جمهور در نخستین دقایق حضور خود در مناطق زلزله زده ضمن تشکر از ملت ایران اذعان کرده بود که نخستین کمک ها به مناطق زلزله زده توسط خود مردم انجام شده است و پس از آن نیروهای امداد رسان دولتی، ارتش، سپاه و بسیج روند کمک رسانی به مناطق زلزله را ادامه داده اند. از همان اولین روزهای وقوع زلزله و با توجه به میزان تخمین زده شده از خسارات وارده، برخی تسهیلات بانکی برای مناطق آسیب دیده در نظر گرفته شده است که به بررسی شرایط و چگونگی آن ها می پردازیم.
به گزارش
تابناک اقتصادی، روحانی با ورود خود به کرمانشاه و در جمع مردم اذعان داشته بود که به تمام خانه های آسیب دیده، چه در شهر و چه در روستا، تسهیلاتی بانکی به صورت کمک بلاعوض و وام تعلق خواهد گرفت تا مردم به طور موقت امکان معاش یافته و بتوانند اجاره بهای خود را بپردازند. همچنین، روحانی در بدو ورود خود گفته بود که مردم باید خودشان خانه های خود را بازسازی کنند و دولت کمک بلاعوض و وام در اختیار مردم بگذارد.
این در حالی است که هنوز ارزیابی ای دقیق در خصوص میزان خسارت وارد شده انجام نشده و ارقام و اعداد اعلام شده تا کنون در حد یک تخمین و گاها متفاوت است. بنا بر برخی گزارش ها، تا کنون۱۲ هزار مسکن شهری و ۵ هزار مسکن روستایی تخریب شده و خسارت زلزله بیش از ۱۸۰۰ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که به گفته ی عزیزالله مهدیان، معاون بنیاد مسکن انقلاب، بر اساس جدید ترین بررسی های انجام شده حدود ۱۵۵۰۰ واحد مسکونی و روستایی به طور کامل تخریب شده است. از سویی دیگر، مجید جودی مدیر کل ارزیابی و بازسازی بنیاد مسکن اخیرا گفته است که ۳۰۵۰۰ واحد مسکونی بر اثر زلزله در کرمانشاه آسیب دیده است که از این تعداد ۴۵۰۰ واحد مسکونی در شهر و ۱۱ هزار واحد مسکونی در روستا نیازمند بازسازی و مجموعا ۱۵۰۰۰ واحد مسکونی نیازمند تعمیرات است. به گفته ی وی، مراحل ارزیابی خسارت وارده به واحد های مسکونی با شناسایی مالکیت ۱۲۰۰ واحد مسکونی آغاز شده است. همچنین، به گفته ی محمد ابراهیم نژاد مدیر کل بحران و پدافند غیرعامل توانیر، سیستم توزیع برق کرمانشاه ۴۰ میلیارد تومان خسارت دیده و ۸۰ درصد شبکه توزیع برق در شهرستان سر پل ذهاب تخریب شده است.
پس از وقوع زلزله و تشکیل جلسه ی هیات دولت، محمد باقر نوبخت در حاشیه ی این نشست گفته بود که دولت تسهیلاتی بانکی برای مناطق شهری و روستایی در نظر گرفته است. به موجب تصمیم هیات دولت، قرار بر آن شد که مبلغ ۶۵۹ میلیارد تومان تسهیلات بانکی از طریق بانک مرکزی و نظام بانکی کشور و مبلغ ۲۸۱ میلیارد تومان از طریق سازمان برنامه و بودجه برای آسیب دیدگان در نظر گرفته شود. به گفته ی نوبخت، بنا بر این است که تسهیلات بلا عوض تا قبل از پایان ماه جاری به صورت بلاعوض به آسیب دیدگان پرداخت شود. بر اساس تصمیم دولت، برای احداث و بازسازی مناطق روستایی ۲۵ میلیون تومان و برای مناطق شهری ۳۵ میلیون تومان وام اعطا می گردد. همچنین، مبلغ بلاعوض پرداختی به مناطق زلزله زده روستایی ۵ میلیون تومان و برای مناطق شهری ۶ میلیون تومان خواهد بود. افزون بر این، به خانوارهایی که به مرمت و تعمیر خانه های خود نیاز دارند، چه در شهر و چه در روستا، تسهیلات ۱۲ میلیون تومانی ارائه می شود و مبلغ ۲ میلیون تومان نیز کمک بلا عوض به این خانوارها تعلق خواهد گرفت. علاوه بر این، مقرر شده است که خانوارهایی که به خرید مجدد لوازم خانگی نیاز دارند مبلغ سه میلیون تومان در شهر و دو میلیون تومان در روستا به طور بلاعوض پرداخت گردد.
افزون بر این، کمیسیون اعتباری بانک مرکزی در روز ۲۳ آبان دو مصوبه داشته است. به موجب مصوبه اول، تمامی تسهیلاتی که قبل از وقوع زلزله به افراد آسیب دیده اعطا شده است، چه در بخش تولیدی و چه غیر تولیدی و چه در شهر و چه در روستا، به مدت دو سال از تاریخ وقوع حادثه امهال شده و سودهای متعلقه را دولت پرداخت خواهد کرد. شرط بهره مندی از این تسهیلات، معرفی خانوار آسیب دیده توسط ستاد حوادث غیر مترقبه به بانک عامل است. به موجب مصوبه دوم کمیسیون اعتباری بانک مرکزی، امکان اعطای تسهیلات قرض الحسنه ی ۱۰ میلیون تومانی به هر خانوار آسیب دیده با ۶ ماه تنفس و تقسیط ۴ ساله فراهم شده است. سهمیه ی بانک های کشور از تسهیلات قرض الحسنه بعدا اعلام می شود. بودجه ی تصویب شده توسط دولت غیر از بودجه ای خواهد بود که برای جبران خسارات بازسازی زیربنا ها و بناهای دولتی در نظر گرفته خواهد شد.
همچنین، به گفته ی مدیر عامل بانک سپه، این بانک هزار میلیارد ریال تسهیلات برای بازسازی واحدهای آسیب دیده غرب کشور اختصاص داده است. هر واحد مسکونی می تواند با هماهنگی با استانداری تا سقف ۱۰ میلیون تومان از این تسهیلات بهره مند شده و آن را در بازه ای ۵ ساله بازپرداخت نماید. بانک مسکن نیز اعلام کرد که بدهی متقاضیان مسکن مهر در کرمانشاه تا ۲ سال امهال شده است. همچنین این بانک پیگیری وصول مطالبات همه دریافت کنندگان تسهیلات را تا بازگشت به حالت عادی متوقف کرده است. بانک قرض الحسنه مهر ایرانیان هم برای بازسازی مناطق زلزله زده و اماکن مسکونی بیش از هزار مورد تسهیلات قرض الحسنه در نظر گرفته است.
باید خاطر نشان کرد که به گفته ی رییس کمیته ی امداد، مستمری مددجویان شش شهرستان زلزله زده استان کرمانشاه، يعني سرپل ذهاب، قصر شیرین، ثلاث باباجانی، دالاهو، اسلام آباد غرب و جوانرود سه برابر شده و واحد های مسکونی آسیب دیده ی آنها از نو ساخته خواهد شد و با توجه به اینکه منازل و لوازم مددجویان بیمه است، خسارت های مادی آنان جبران خواهد شد. افزون براین، هیات ویژه ی نمایندگان وزارت اقتصاد به کرمانشاه مقرر داشته که وصول مالیات از مودیان مالیاتی آسیب دیده متوقف شده و پرداخت خسارات توسط بیمه ها تسریع شود. پیش از این نیز رییس کل بیمه مرکزی از مدیران و همکاران خود در شرکت های بیمه خواسته بود که در سریعترین زمان نسبت به بررسی های لازم و پرداخت خسارت های احتمالی افراد تحت پوشش خود اقدام کنند.
افزون براین، باید اشاره شود که به گفته ی حسین زاده، رییس شورای هماهنگی بانک های دولتی، مردم از امروز شنبه برای دریافت وام های ۵ تا ۱۰ میلیونی و تسهیلات قرض الحسنه در مناطق زلزله زده می توانند برای تشکیل پرونده به بانک ها مراجعه کنند.
در پایان باید به دو نکته ی مهم اشاره شود. اول آنکه انعقاد قرارداد با شرکت های بیمه پس از تصویب لایحه ی بیمه ی حوادث طبیعی که در حال حاضر از دیدگاه شورای نگهبان دارای اشکالات قانونی است ضروری به نظر می رسد. این اقدام باعث خواهد شد که تا حد زیادی خسارات وارده به خانوارهای آسیب دیده تلطیف شده و تامین هزینه های آن با سرعت بیشتر و از منابع مالی متعدد صورت گیرد. همچنین، قراردادن شرط ارائه ی ضامن برای افراد زلزله زده جهت دریافت تسهیلات بانکی جای تامل دارد. قطعا در میان افراد آسیب دیده از زلزله کسانی هستند که توانایی مالی چندانی نداشته و توانایی معرفی ضامن را ندارند و در عین حال خانه و کاشانه شان با آسیب جدی مواجه شده است. به نظر می رسد که با راهبردی هوشمندانه تر، باید به فکر این دسته از افراد آسیب دیده بود.
