میزان سرمایه گذاری خارجی بعد از برجام چقدر تغییر کرد؟

بسیاری از مسئولین دولت معتقدند که با توجه به کافی نبودن سرمایه های داخلی جهت انجام پروژه ها و به حرکت درآوردن چرخ اقتصاد، نیاز است تا کشور به جذب سرمایه گذاری خارجی روی آورد. این موضوع به خصوص بعد از اجرایی شدن برجام همواره در دستور کار قرار گرفته است. پرسش این است که میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران بعد از برجام چقدر تغییر کرد؟

به گزارش «تابناک اقتصادی»، امروزه بسیاری از کشورهای جهان به واسطه اینکه منابع مالی داخلی آن ­ها جهت سرمایه ­گذاری کافی نیست، تمایل زیادی به جذب سرمایه ­گذاری ­های خارجی پیدا کرده ­اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همواره همه دولت های بر سر کار آمده در ایران به دنبال آن بوده اند تا شرایط را برای ورود سرمایه های خارجی به کشور فراهم کنند. بعد از اجرای برجام و با توجه به نیاز مبرم کشور به سرمایه گذاران خارجی و سرمایه های آن ها، تلاش های بسیاری صورت گرفت تا میزان سرمایه گذاری خارجی به رقم ماقبل برجام بازگردد.

پرسشی که در این بین مطرح می شود این است که دولت یازدهم و در ادامه دولت دوازدهم با توجه به اجرایی شدن برجام چقدر توانستند در جذب سرمایه های خارجی موفق عمل کنند و به عبارت بهتر میزان سرمایه گذاری خارجی بعد از برجام چقدر تغییر کرد؟

پاسخ این پرسش در گزارش های کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) پیرامون سرمایه گذاری مستقیم خارجی نهفته است.

نمودار زیر روند سرمایه گذاری خارجی در 8 سال اخیر در ایران را نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود در سال 2010 میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران 3 میلیارد و 649 میلیون دلار بوده است. روند رو به رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی تا سال 2012 ادامه داشته و در این سال به 4 میلیارد و 662 میلیون دلار رسیده است. در سال 2012 و با تشدید تحریم ها علیه کشورمان روند نزولی سرمایه گذاری مستقیم خارجی آغاز شد به طوری که در سال 2015 میزان سرمایه گذاری خارجی با افتی 56 درصدی نسبت به سال 2012 به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافت.

با اجرایی شدن برجام در سال 2015 و با تمایل شرکت های خارجی جهت حضور در ایران، روند رو به رشد میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی دوباره آغاز شد؛  به طوری که درست یک سال بعد از توافق برجام میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی با رشدی 64 درصدی به 3 میلیارد و 372 میلیون دلار رسید. در آخرین گزارش آنکتاد پیرامون سرمایه گذاری مستقیم خارجی که مربوط به سال 2017 می باشد، میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران نسبت به سال 2016 با رشدی 49 درصدی به 5 میلیارد و 19 میلیون دلار رسیده است.

البته در گزارش آنکتاد اشاره شده است که این افزایش سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2017 مدیون سرمایه گذاری قابل توجه شرکت های خارجی در بخش ذخایر نفت و گاز ایران می باشد. در ادامه این گزارش آمده است که امضای قرارد توتال و یک شرکت چینی برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی و قرارداد یک شرکت ترکیه ای و یک شرکت روسی برای سرمایه گذاری 7 میلیارد دلاری در سه میدان نفت و گازی باعث این رشد چشمگیر شده است.

البته با خروج آمریکا از برجام و تصمیم شرکت های خارجی برای ترک ایران احتمالاً در گزارش سال آینده آنکتاد پیرامون سرمایه گذاری خارجی، ایران با افت سرمایه گذاری خارجی مواجه خواهد شد.

شایان ذکر است که در سال 2017 کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده در جهان 1429 میلیارد دلار بوده است که سهم ایران از این رقم تنها 0.35 درصد بوده که سهم ناچیزی است.