تضمین بانک مرکزی برای ورود ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی به چرخه اقتصاد

بانک مرکزی طی بخشنامه ای مقررات و شرایط سپرده گیری ارزی را به شبکه بانکی ابلاغ کرد. در این بخشنامه بانک ها به صورت اسکناس به ارزهای یورو، درهم امارات و دلار با نرخ سود به ترتیب 3، 2 و 4 درصد با تضمین بانک مرکزی مجاز خواهند بود. سپرده گیری ارزی در حالی اجرا می شود که طبق آمارهای موجود، 20 تا 25 میلیارد دلار ارز در خانه ها ذخیره شده است.

به گزارش تابناک اقتصادی، با رفتن ولی الله سیف از بانک مرکزی و آمدن عبدالناصر همتی به ساختمان لاجوردی میرداماد، بسته جدید ارزی برای در اختیار گرفتن نبض بازار ارز تهیه شد. این بسته برای اولین بار در مورخه 15 مرداد 1397 توسط رئیس کل بانک مرکزی در گفتگوی ویژه خبری رونمایی شد. همتی در این گفتگوی خود با رسانه ملی پیرامون سپرده گیری ارزی گفت: بانک مرکزی مجاز شده است که سپرده های ارزی مردم را جذب کند و بانک های عامل نیز مجاز شده اند که سپرده های ارزی را به عنوان عامل بانک مرکزی جذب کنند و البته نرخ سود را نیز ابلاغ خواهیم کرد. برخی از بانک ها در مورد سپرده های ارزی به مردم جفا کردند. ما این اطمینان را به مردم می دهیم که از سپرده های ارزی سود بگیرند و ارزش روز دارایی خود را حفظ کنند.

حالا بعد از گذشت 19 روز از این صحبت های همتی، بانک مرکزی در مورخه 3 شهریور 1397 بخشنامه سپرده گیری ارزی را به بانک ها ابلاغ کرد. در این بخشنامه 8 بندی آمده است: بانک مجاز است نسبت به سپرده گیری ارزی به صورت اسکناس به ارزهای یورو، درهم امارات و دلار از اشخاص حقیقی و حقوقی بخش غیردولتی با تضمین بانک مرکزی اقدام کند. بانک مرکزی تضمین می کند که اصل و سود وجه ارزی سپرده گذاری شده پس از یک سال به صاحب سپرده باز گردد. در صورت درخواست تمدید و موافقت بانک، یک سال دیگر این سپرده گذاری ارزی تمدید می شود. میزان سودی که سپرده گذار ارزی، سالانه برای یورو، درهم و دلار دریافت خواهد کرد به ترتیب 3، 2 و 4 درصد خواهد بود و کارمزد عاملیت بانک نیز 0.3 درصد نسبت به حجم سپرده های دریافتی در پایان دوره سپرده گذاری است. در صورت درخواست ابطال سپرده ارزی توديعی قبل از سررسيد، نرخ سود ساليانه مورد عمل برای سپرده یورویی، درهمی و دلاری به ترتيب 1، 0.5 و 1.5 درصد خواهد بود و به سپرده‌ های ارزی کمتر از يک ماه سودی تعلق نمي‌ گيرد.

غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در سی و سومین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران که در مورخه 29 بهمن 1396 برگزار شد، پیرامون میزان ارز ذخیره شده در خانه ها گفت: ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد.

پرسش این است که آیا بانک مرکزی می تواند با این بخشنامه و سپرده گیری ارزی، ارزهای ذخیره شده در خانه ها را به چرخه اقتصاد باز گرداند؟

قبل از پاسخ به این پرسش باید به سپرده گیری های ارزی گذشته توسط بانک ها اشاره کنیم. مردم در گذشته یک تجربه تلخ پیرامون سپرده گذاری ارزی در بانک ها داشتند. همان گونه که رئیس کل بانک مرکزی در گفتگوی ویژه خبری عنوان نمود در گذشته برخی از بانک ها در مورد سپرده های ارزی به مردم جفا کرده اند. این بانک ها ارزهای مردم را تحویل گرفتند و در پایان مدت سپرده گذاری، سپرده های ارزی را به صورت ریالی به سپرده گذاران بازگرداندند. همین عامل باعث بی اعتمادی مردم به بانک ها شد.

تفاوتی که این سپرده گیری ارزی نسبت به سپرده گیری های قبلی دارد این است که این بار بانک مرکزی این سپرده ها را تضمین کرده است. شاید همین تضمین، پایانی باشد بر بی اعتمادی مردم به بانک ها و مردم را به آوردن ارزهای خود به بانک ها تشویق کند. از این رو می توان گفت که احتمالاً بانک مرکزی قادر خواهد بود که بخشی از این 25 میلیارد دلار ارز خانگی را به چرخه اقتصاد باز گرداند. البته برای موفقیت هر چه بیشتر بانک مرکزی در این طرح، این نهاد باید سعی کند نرخ ارز را تثبیت کند یا کاهش دهد و همچنین در مرحله بعد سفته بازی در بازار ارز را به حداقل ممکن برساند.