ساخت ماهواره در دانشگاه؟ سالهاست که پاسخ دادن به این سوال در کشورمان ساده شده و در «بله» خلاصه می‌شود. پاسخی سرراست که می‌شود با نام بردن از چندین ماهواره ایرانی، برای اثباتش شاهد و مثال ارائه کرد.
به گزارش «تابناک»، نخستین ماهواره طراحی و ساخته شده توسط دانشگاه‌های کشورمان «نوید» نام داشت که محصول دانشگاه علم و صنعت بود. ماهواره‌ای که نام کامل آن، «نوید علم و صنعت» بود که در ۱۴ بهمن ۱۳۸۸، مصادف با روز فناوری فضایی رونمایی شده بود.
نوید سومین ماهواره ایرانی (پس از ماهواره‌های امید و رصد) بود که به فضا پرتاب شد و مأموریت داشت تا به روش جاروبی و با وضوح تصویر ۷۵۰ متر، از زمین تصویر برداری کند. ماهواره‌ای مکعبی شکل در ابعاد ۵۰*۵۰*۵۰ که ۵۰ کیلوگرم وزن داشت، تک باند بود و انرژی مورد نیازش را از صفحات خورشیدی نصب شده بر سطح بدنه و باتری هایش تامین می‌کرد.
ماهواره‌ای از کلاس میکروماهواره‌ها که دو سال پس از رونمایی در ۱۴ بهمن ۱۳۹۰ با موشک ماهواره بر سفیر از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد تا سرآغاز اتفاقی جدید در کشورمان باشد؛ ورود پرقدرت دانشگاهیان به عرصه طراحی و ساخت ماهواره. راهی که دانشگاه علم و صنعت با ساخت دو ماهواره «ظفر» و «تدبیر» نشان داد در تداوم آن جدی است.
دیگر دانشگاه ایرانی که در این عرصه خوش درخشیده است، دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که احتمالا نامش را در روز‌های اخیر با ماهواره «پیام» بسیار شنیده‌اید. ماهواره‌ای که پس از مدت‌ها انتظار در صف پرتاب، بالاخره به فضا پرتاب شد، اما نه پرتابی کامل که بتواند این ماهواره را در مدارش قرار دهد و شرایط را برای بهره برداری از این ماهواره فراهم آورد.
این در حالی است که گزارش‌های رسیده حکایت از فعال شدن این ماهواره پس از پرتاب و رها شدن از موشک دارد، با این ملاحظه که، چون پیام به شتاب لازم نرسیده بود، در مدار قرار نگرفت و از دست رفت تا در نتیجه، ارتباط شکل گرفته با آن نیز از دست برود. از دست رفتن ماهواره‌ای که حالا قرار است جایگزین آن ساخته شود، هرچند که می‌دانیم پیام، دومین محصول دانشگاه امیرکبیر است و ماهواره نخست این دانشگاه کماکان از شانس پرتاب برخوردار است.
ماهواره‌ای با نام «AUT-Sat» یا همان ماهواره دانشگاه امیرکبیر که با ابعاد ۵۰*۵۵*۶۰ سانتی متر که حدود ۸۰ کیلوگرم وزن دارد و در صف پرتاب مانده است. ماهواره‌ای با هدف گذاری‌های تقریبا مشابه با پیام که قرار است در مداری بالاتر از آن قرار گیرد و نام این دانشگاه ایرانی را هم در فضا به یادگار ببرد.
اما بشنوید از دیگر ماهواره طراحی و ساخته شده در یکی دیگر از دانشگاه‌های کشورمان که «دوستی» نام دارد و نام دیگرش «شریف ست» است؛ نامی که نشان می‌دهد دوستی محصول دانشگاه صنعتی شریف است و قرار است با قرار گرفتن در مداری بیضوی شکل در دسته مدار‌های کم ارتفاع (LEO)، توانایی اساتید و دانشجویان این دانشگاه ایرانی را رخ جهانیان بکشد.
میکرو ماهواره‌ای با وزن ۵۲ کیلوگرم که در سال ۹۴ توسط رئیس جمهور رونمایی شده و به رغم آنکه چند نوبت از برنامه ریزی برای پرتاب آن در مقاطع مختلف وعده داده شده، اما در نهایت در صف انتظار پرتاب ماند. انتظاری که قرار است در روز‌های آتی به سر آید و این بار هم وزیر ارتباطات و هم رئیس جمهور وعده پرتاب دوستی را داده‌اند.
اتفاقی که با رقم خوردن آن، بی شک پروژه بعدی دانشگاه شریف برای طراحی و ساخت ماهواره بعدی در دستور کار اساتید و دانشجویان این دانشگاه قرار خواهد گرفت، با این ملاحظه که می‌دانیم دانشگاه شریف و سه دانشگاه دیگر کشورمان مدتی است که در قالب پروژه‌ای اشتراکی زیر نظر سازمان فضایی، به ساخت بخش‌هایی از یک ماهواره پیشرفته‌تر از نسخه‌های فعلی مشغول است. همکاری‌ای که چاشنی رقابت هم در آن پررنگ است.
اما آیا تنها این دانشگاه‌های ایرانی به طراحی و ساخت ماهواره مشغول هستند؟ منفی بودن پاسخ این سوال هم احتمالا برای بسیاری از دانشگاهیان واضح است، به ویژه برای اساتید و دانشجویان دانشگاه صنعتی مالک اشتر که چند سال پیش ماهواره «خلیج فارس» را رونمایی کردند و نشان دادند که عزمشان برای ورود پرقدرت به این عرصه حسابی جزم است.
میکروماهواره‌ای که می‌شود با تکیه به توان موشکی کشورمان در پرتاب ماهواره، برای مواقع بحرانی، از جمله در زمان حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله روی مزایای آن حساب کرد و به این منظور، قابلیت تکثیر سریع، از جمله شاخصه‌های موثر در طراحی آن بوده است. ماهواره‌ای برای برقرارکردن ارتباط در مواقعی که ارتباطات زمینی از دست می‌رود یا آسیب می‌بیند.
تلاشی مداوم و پیوسته که برخی دیگر از دانشگاه‌های کشورمان هم درگیر آن شده اند و تلاش دارند به صف چهار دانشگاه فوق بپیوندند. دانشگاه‌هایی که تجربیات مثبت دیگر دانشگاه‌های ایرانی الگوی راهشان خواهد بود و بی شک با سرعت بیشتری به نتیجه خواهد نشست چراکه سالهاست دانشگاه‌های ایرانی ثابت کردهاند طراحی و ساخت ماهواره برایشان جدی است و توانایی رقم زدن اتفاقات مثبت زیادی در این حوزه دارند.
دوست عزیز که این قدر با ذوق و شوق و اب وتاب اومدی این میکرو ماهواره های با عمر دو ماه رو در رده یه ماهواره واقعی قرار دادی.... این ماهواره ها تا حالا حتی اندازه یه دونه ارزن هم اطلاعات در اختیار ما نزاشتن...