کدام نهاد‌ها در «بودجه ایستادگی و استقامت» بودجه می‌گیرند، ولی مالیات نمی‌دهند؟

رئیس جمهور روحانی در هفدهم آذرماه سال جاری لایحه بودجه سال آینده را تقدیم مجلس کرد؛ لایحه بودجه ای که رئیس جمهور آن را بودجه ایستادگی و استقامت در برابر تحریم ها دانست.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ همین توصیفات از بودجه ۹۹ کافی بود تا نگاه‌های بیشتری در مقایسه با سال‌های گذشته به بودجه دریافتی و مالیات پرداختی بنیادها، نهاد‌های خاص و آستان‌ها جلب شود و بسیاری این پرسش را مطرح کنند که جایگاه این بنیادها، نهاد‌های خاص و آستان‌ها در بودجه ایستادگی و استقامت کجاست و آیا آن‌ها مالیات خود را پرداخت می‌کنند؟ بودجه‌ای که قرار است در سال آینده از دولت دریافت کنند، چقدر است و در مقایسه با قانون بودجه سال ۹۸ چه تغییری کرده است؟

مالیات پرداختی توسط نهادهای خاص در سال آینده چقدر است؟

شاید در زمینه مالیات ستانی از آستان‌ها همه نگاه‌ها در چند سال اخیر بر آستان قدس رضوی باشد. مالیات ستانی از آستان قدس رضوی در حالی در این سال‌ها مطرح شده که بر همگان روشن است که این آستان به واسطه منابع موقوفاتی اداره می‌شود و از منابع عمومی و بودجه کشور بهره‌ای نمی‌برد و اجازه هم ندارد که پول وقف را در امور جاری کشور هزینه کند و آنچه به دست می‌آورد، باید صرف امور زائران و تسهیل امر زیارت کند. به همین دلیل امام خمینی (ره) دستور دادند که آستان قدس رضوی و شرکت‌ها و موسسات وابسته به آن از پرداخت مالیات معاف باشند.

با این تفاسیر و علیرغم آنکه آستان قدس رضوی از پرداخت مالیات معافند، در چند سال اخیر و در دوره تولیت حجت الاسلام و المسلمین رئیسی بر این آستان، ایشان دستور دادند که همه شرکت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی اظهارنامه مالیاتی تکمیل کنند. به این ترتیب از سال ۱۳۹۴ آستان قدس رضوی هم به جرگه تسلیم کنندگان اظهارنامه مالیات بر درآمد عملکرد پیوست و همه شرکت‌های اقتصادی آستان قدس که حدود ۴۱ شرکت هستند، طبق آنچه قانون برایشان تعیین کرده، اظهارنامه مالیاتی تکمیل می‌کنند.

مجید نادریان، دبیر کمیته راهبری حسابرسی مؤسسه سازمان اقتصادی رضوی طی مصاحبه‌ای که در سال گذشته انجام داد، در مورد مجموع اظهارنامه‌هایی که شرکت‌های آستان قدس برای عملکرد سال ۱۳۹۶ خود تکمیل کرده‌اند، گفت: مبلغ این اظهارنامه‌ها ۱۵۸ میلیارد ریال است و همه این مبلغ پرداخت یا ترتیب پرداخت آن داده شده و اسناد آن هم در دفاتر ما موجود است.

وی افزود: علاوه بر این، در نامه‌ای هم که آقای یعقوب‌نژاد، مدیر کل امور مالیاتی خراسان رضوی در پانزدهم آذر ۱۳۹۷ به معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل رئیس‌جمهور زده‌اند، موضوع پیش بینی مالیات جمعی، خرجی شرکت‌ها و مؤسسات تابعه آستان قدس رضوی جهت سال ۱۳۹۸ به مبلغ ۳۰۰ میلیارد ریال، جهت درج در بودجه ۱۳۹۸ به عنوان مالیات بر درآمد لحاظ شده است.

با توجه به اینکه میزان ۳۰ میلیارد تومان مالیات از سوی آستان قدس برای درج در لایحه بودجه ۱۳۹۸ اعلام شده بود، در لایحه بودجه ۱۳۹۸ این رقم درج نشد و در عوض در بخش مالیات‌ها در ردیف مربوط به مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس رضوی عدد ۱ درج شد. عدد ۱ به این معنا بود که منبعی به عنوان درآمد در ردیف مربوطه لحاظ نشده است و احتمالاً در جریان اجرای بودجه جزئیات آن مشخص خواهد شد. در لایحه بودجه سال آینده نیز دوباره همان عدد ۱ رو به روی ردیف مربوط به مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس رضوی نقش بسته است.

به هر صورت علاوه بر تمایلات خود آستان قدس به پرداخت مالیات، نمایندگان مجلس نیز در جریان بررسی لایحه بودجه ۹۸ در جلسه علنی چهارم اسفند ۱۳۹۷، بند الحاقی ۶ تبصره ۹ را به تصویب رساندند که بر اساس آن در راستای تحقق ماده (۷۸) قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) و در جهت اجرای اصل سی ام قانون اساسی، آستان قدس رضوی و آن دسته از مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیرو‌های مسلح و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) به استثنای مواردی که اذن صریح، ولی فقیه مبنی بر عدم پرداخت مالیات و یا نحوه تسویه آن را دارند، موظفند نسبت به واریز مالیات خود به خزانه موضوع ردیف ۱۱۰۱۱۲ اقدام کنند. بدین ترتیب آستان قدس رضوی، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و بنگاه‌های اقتصادی نیرو‌های مسلح از سال ۹۸ موظف به پرداخت مالیات شدند.

همچنین در ردیف مربوط به مالیات بنگاه‌های اقتصادی زیر مجموعه نیرو‌های مسلح و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در لایحه بودجه ۹۹ نیز عدد ۱ نقش بسته است و برای نهاد‌ها و بنیاد‌های انقلاب اسلامی نیز ۱۶.۵ میلیارد تومان مالیات در سال آینده در نظر گرفته شده است.

همچنین به اذن صریح ولی فقیه، برخی نهاد‌ها و بنیاد‌ها از پرداخت مالیات معافند که سازمان امور مالیاتی طی نامه‌ای در نوزدهم آبان ماه ۱۳۹۷ نام این نهاد‌ها و بنیاد‌ها را اعلام کرد. این نهاد‌ها و بنیاد‌ها طبق تصویر زیر عبارت بودند از: ۱. بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی، ۲. کمیته امداد امام خمینی (ره)، ۳. سازمان تبلیغات اسلامی، ۴. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۵. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ۶. بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، ۷. ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره)، ۸. مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، ۹. موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و ۱۰. جامعه المصطفی (ص) العالمیه.

بودجه دریافتی توسط نهادهای خاص در سال آینده چقدر است؟

همان گونه که گفته شد، آستان قدس رضوی بودجه‌ای از دولت دریافت نمی‌کند و به واسطه منابع موقوفاتی اداره می‌شود؛ اما برخی دیگر از نهاد‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد به شرح جدول زیر از دولت بودجه دریافت کرده اند.

همان گونه که ملاحظه می‌شود در مجموع بودجه ده نهادی که از پرداخت مالیات معاف می‌باشند حدود ۲۲۹۵۵.۵ میلیارد تومان می‌باشد که این رقم در مقایسه با بودجه سال ۹۸ حدود ۹ درصد رشد داشته است. در این بین، بودجه سازمان تبلیغات اسلامی و مرکز خدمات حوزه‌های علمیه به ترتیب در مقایسه با سال ۹۸ حدود ۲۱ و ۲۳ درصد کاهش داشته است.

هر چند این نهادها معاف از پرداخت مالیات هستند، گویا در مقطع کنونی که کشور در شرایط خاصی به سر می برد، بهتر است در صورت امکان خود جهت پرداخت مالیات پیش قدم شوند. همچنین از آنجا که شفافیت و جلب اعتماد عمومی بر همه شرکت ها و نهادها واجب است، بهتر است آستان قدس و بنیادهایی که معاف از پرداخت مالیات نیستند و مالیات خود را به صورت سالانه پرداخت می کنند، شفاف و روشن جهت رفع ابهامات، میزان پرداخت مالیات خود در سال های گذشته را اعلام نمایند.