وعده خطیبی محقق شد/ مزایای تولید خودروی کامل در ایران‌خودرو

مهدی خطیبی مدیرعامل ایران‌خودرو در روزهایی بر صندلی مدیریت این خودروساز تکیه زد که چند ده هزار خودرو ناقص کف پارکینگ های این شرکت همچون باری سنگین بر دوش او بودند. او در همان آغازین روزهای ورود به کیلومتر ۱۴ مخالفت خود را با تولید خودروهای ناقص ابراز کرد. این در حالی بود که شرایط صنعت خودرو و به خصوص زنجیره تامین از نظر تامین مواد اولیه و سرمایه در گردش به گونه ای پیش می رفت که کمتر کسی تصور می کرد، شعارهای خطیبی جامعی از عمل به تن بپوشد.

اما طبق آمارهای منتشر شده از سوی آبی پوشان جاده مخصوص، این شرکت از ابتدای سال جاری تا 65 درصد تولید خودروی کامل را افزایش داده است. ضمن این که این خودروساز نسبت به مدت مشابه سال گذشته توانسته 84 هزارو 385 دستگاه خودرو تولید کند. این در حالی است که تولید روزانه ایران خودرو به بیش از 2 هزار و 500 دستگاه رسیده و در آخرین روز ماه اردیبهشت تولید به 2 هزارو 751 دستگاه خودرو سواری و 41 دستگاه خودروی تجاری رسیده است.

کیانوش پور مجیب قائم مقام توسعه و تولید ایران خودرو هم با اشاره به افزایش 45 درصدی آمار صدور اسناد خودروها گفته: تا 31 اردیبهشت ماه اسناد 76 هزارو 715 دستگاه خودرو صادر شده است. البته او اشاره کرده که با تولید خودروهای کامل در ایران خودرو، این شرکت پنج درصد از برنامه زمان بندی شده قبلی جلوتر است و حتی وعده عدم تولید خودرو ناقص از روز اول خردادماه یک روز زودتر هم محقق شده است.

البته پورمجیب به این نکته بسیار مهم هم اشاره کرده است که اگر در سال 1400 ایران خودرو فقط 15 هزار دستگاه خودرو ناقص کمتر تولید می کرد، حدود چهار هزار میلیارد تومان کاهش هزینه را تجربه کرده بود که با توجه به شرایط اقتصای صنعت کشور عدد بزرگی به حساب می آید.

اگر نگاهی مقایسه ای به آمار و ارقام ایران خودرویی ها داشته باشیم، احتمالا سخنان خطیبی مدیرعامل این شرکت در خصوص اصلاحات در امر تامین و تولید در این خودروساز را تصدیق خواهیم کرد. ضمن این که با صدور اسناد خودروها و افزایش تحویل، به نظر می رسد کم کم بار این شرکت در حال سبک شدن است و شانه های آقای مدیرعامل قرار است بار توسعه محصول و تولید خودروهای جدید را بر دوش بکشد.

افزایش سرمایه در گردش

از جمله مهم‌ترین آثار مخرب خودروهای کف و تولید خودروی ناقص باید به کاهش سرمایه در گردش خودروسازان اشاره کرد. در حقیقت هر بنگاه صنعتی که در حوزه تولید فعال است، بخشی از درآمد خود را صرف R&D یا تحقیق و توسعه می کند. حالا تصور کنید، بنگاه تولیدی- صنعتی چون ایران خودرو محصولات خود را تولید کرده و به جای فروش و تحویل در کف پارکینگ ها پارک کند. قطعا این روند با هیچ یک از تئوری های مدیریت و اقتصاد همخوانی ندارد.
از این رو تحقق وعده های خطیبی مدیرعامل ایران خودرو در خصوص عدم تولید خودروهای ناقص از ابتدای خرداد ماه را باید یک اصلاح بزرگ در روند حرکت این خودروساز به حساب آورد. البته این همه ماجرا نیست، زیرا خودروهای کف علاوه بر عدم نقد شدن سرمایه سازنده، هزینه های نگهداری و یا اصطلاحا انبارداری را نیز بر دوش سازنده می گذارند.

تصور کنید هر خودروی ناقصی که تولید می شود، تا زمان تکمیل شدن و تامین قطعات، سازنده موظف به پرداخت جریمه های دیرکرد به مالک است. حال اگر تعداد این خودروهای کف به چند ده هزار دستگاه برسد، قطعا اعداد و ارقام جریمه های مالی آنقدر بزرگ می شوند که همچون چاهی بی انتها سرمایه های یک خودروساز را به سمت خود می کشد.

از دیگر تاثیرات مثبت عدم تولید خودروی ناقص در ایران خودرو، افزایش عرضه به بازار و تحویل محصول است. بخش زیادی از افزایش قیمت نجومی خودرو در بازار به دلیل افزایش تقاضا است. تقاضایی که در حقیقت نمی توان آن را واقعی دانست. زیرا دلالان تقاضایی غیر واقعی را در بازار به وجود آورده اند که سبب کمبود خودرو برای مصرف کننده و بالا رفتن بی رویه قیمت ها شده است. در حالی که همزمان با تولید خودرو کامل و تجاری سازی آن توسط بزرگ ترین خودروساز خاورمیانه، در آینده ای نه چندان دور تعادل نسبی در بازار به وجود خواهد آمد.

افزایش کیفیت

از جمله مشکلات دیگر در تولید خودروی ناقص که سازنده را درگیر آن می شود، کیفیت قابل لمس پایین برای مصرف کننده و هزینه های بعدی در شبکه خدمات پس از فروش است. خودرو به طور ذاتی به دلیل تعدد قطعات و مواد اولیه به کار رفته در ساخت، در صورت ماندگاری بیش از حد به صورت ثابت، دچار افت کیفیت و خرابی بعضی قطعات می شود. قطعاتی چون باتری، لاستیک ها، سیالاتی چون روغن موتور، روغن ترمز و ... از جمله خرابی های قابل انتظار برای خودرویی است که ماه ها بی حرکت بماند.

به این ترتیب یکی دیگر از ابعاد تولید خودروی کامل کاهش هزینه های خرابی این قطعات و مواد است. زیرا وقتی خودرو به صورت کامل تولید می شود، در نهایت پس از دو هفته تجاری سازی خواهد شد و به این ترتیب چنین هزینه هایی را روی دست تولید کننده نمی گذارد. از طرفی طبق یک شیوه نامه در همه خودروسازان وقتی خورویی در زمان تحویل دچار مشکلی باشد، باید به بخش PDI برود تا آن مشکل رفع شود.

حالا تصور کنید، قرار است برای چند ده هزار خودرو ناقص که تازه تکمیل شده اند، فرآیند PDI طی شود! در این حالت علاوه بر وقت و هزینه بسیار باید نیروی انسانی که می تواند چراغ تولید را پرنور نگه دارد، در یک فرآیند فرسایشی به کارگیری شود. موضوعی که قطعا بهره وری در سازمان را کاهش می دهد.

بدون شک مواردی که در بالا ذکر شد در نهایت تاثیر منفی کیفی نیز روی محصولات خواهد داشت و خودروها پس از مدتی برای رفع اشکالات به نمایندگی های پس از فروش مراجعه می کنند که خود قصه پر غصه ای است. در حالی که به گفته قائم مقام تولید و ایران خودرو کیفیت خودروهایی که به صورت کامل تولید می شود، می تواند تا 25 درصد نسبت به محصولاتی که ناقص ساخته شدند، بهتر باشد.

با توجه به آنچه که در بالا گفته شد، به طور کلی تولید محصول ناقص و انبار کردن آن برای یک بنگاه تولیدی- اقتصادی همچون تبر زدن به تنه آن سازمان است. از این رو بازگشت ایران خودرو به رسالت واقعی خود در حوزه تولید را باید به فال نیک گرفت و در ماه های آینده منتظر تاثیر این تصمیم خطیبی بر کیفیت محصول و بازار خودرو بود.