بین الملل تابناک: سفر روز شنبه جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران و دیدار و رایزنی با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان تحلیلهای زیادی را به دنبال داشته و به نظر میرسد، پس از دوره رکود سه ماهه در مذاکرات هسته ای، باید شاهد ازسرگیری مذاکرات در شکل، مکان و موقعیت جدیدی باشیم.
در این راستا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: قرار است بعد از سفر من مذاکره ادامه یابد و تیم من به عنوان تسهیلگر خواهند بود. میتوانم به شما بگویم این مذاکره که در وین نخواهد بود و نباید با مذاکراتی که همه مشارکتکنندگان برجام در آن شرکت میکنند، اشتباه گرفت. مذاکرات پیش روی در جایی نزدیکتر به خلیج فارس یا مثلاً در کشورهای حاشیه خلیجفارس انجام میشود.
نکته قابل توجه درباره ازسرگیری مذاکرات این است که این بار مذاکرات نه در وین بلکه در یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس از سر گرفته می شود. این مذاکرات بین ایران و آمریکا شروع خواهد شد تا اختلافات سیاسی بین این دو کشور مورد بحث گفتوگو قرار بگیرد که بورل آن را توافقی سیاسی میخواند.
در همین رابطه، تابناک در گفتوگو با «رحمان قهرمانپور» کارشناس ارشد مسائل هسته ای به چرایی تغییر مکان مذاکرات از وین به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس (عمان یا قطر) پرداخته است.
قهرمانپور در گفتوگو با تابناک عنوان کرد: از آغاز روی کار آمدن دولت بایدن، جریانی در داخل تیم امنیت ملی آقای بایدن وجود داشت که خواهان این بود که آمریکا به یک توافق جامع با ایران برسد که برجام بخشی از آن بوده و علاوه بر برجام، مساله منطقه هم در این توافق باشد؛ البته ابتدا بحث موشکی هم مطرح شد و بعد به دلیل اینکه از نظر حقوقی دست آمریکا در این مورد بسته است و ایران هم مواضع سختی در این مورد داشت و دارد، لذا مساله به دو چیز محدود شد: توافق در مورد مسائل منطقهای و توافق درباره مساله هسته ای.
در این تحولاتی که رخ داد، در واقع دو جناحی که در داخل دولت پایین بودند، توافق کردند که مذاکرات در وین از سر گرفته شود به دلیل اینکه ایران در آن مقطع مذاکرات منطقهای را به شدت رد می کرد و در همین چارچوب یعنی بحث مذاکرات منطقهای ما دیدیم که مذاکرات ایران و عربستان شروع شد که مهم بود. برخی همان زمان بحثشان این بود که مذاکرات ایران و عربستان در همان چارچوب مسائل منطقهای است که آمریکا دنبالش است، چون به کاهش تنشهای منطقهای منجر می شود و اولویت آمریکا در این مقطع این است که تنشها در منطقه خاورمیانه کمتر شود.
وی افزود: اولین چیزی که از این تغییر مکان مذاکرات به ذهن میرسد، این نکته است که تغییر مکان مذاکرات و برگزاری مذاکرات در عمان یا قطر به معنای آغاز مرحله مذاکرات منطقهای باشد؛ اما در این مورد باید قدری محتاط باشیم، به دلیل اینکه هنوز برجام به سرانجامی نرسیده و از طرفی دیگر مساله این است که ما هنوز نمیدانیم مذاکرات عمان مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا خواهد بود؟! مذاکرات میان ایران و آمریکا با میانجیگری و حضور اروپا یا مذاکراتی در ادامه مذاکرات وین با اطلاع و رضایت روسیه و چین خواهد بود؟ هنوز ماهیت این مذاکرات برای ما مشخص نیست و خبری هم منتشر نشده است.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: این مذاکرات هم میتواند به معنای رفع اختلافات دوجانبه ایران و آمریکا بر سر مساله سپاه با میانجیگری اروپا، هم به معنای آغاز نوعی تبادل نظر و گفتگو در مورد مسائل منطقهای در مورد آینده منطقه، بحث محور ابراهیم و نظير اینها باشد و هم میتواند به این معنا باشد که روسیه و چین رضایت دادند که آمریکا و ایران و اروپا با هم برجام را به سرانجام برساند. هنوز اطلاعات موثقی در رسانهها منتشر نشده که ما بتوانیم حدس بزنیم، محور مذاکرات عمان چیست؛ لذا باید قدری در این مورد محتاط باشیم.
قهرمانپور در پایان گفت: به نظر من، همزمان شدن این مساله با سفر بایدن به اسرائیل و عربستان معنادار است؛ طبیعتا آمریکاییها می خواهند پیام واضحی را به عربستان، اسرائیل و ترکیه برسانند و آن هم این است که دیگر قرار نیست آمریکا مثل دو دهه گذشته، تمام و کمال از متحدان منطقهای خود در مقابل ایران حمایت کند بلکه به دنبال معادلهای در منطقه است که در آن حفظ امنیت برای آمریکا اولویت اصلی را دارد و مهمتر از جانبداری از یکی از بازیگران است و اگر اینگونه باشد قاعدتا فرصت بزرگی است که دستگاه دیپلماسی ایران میتواند از این استفاده کند و در معادلات منطقهای سهم خودش را افزایش دهد.