نان سنگک از کجا آمد و طراح تنور پخت آن که بود؟

نان سنگک، نانی است که فقط در ایران رایج است؛ بنابراین می‌توان آن را نان ملی ایران، نامید.
کد خبر: ۱۲۰۹۰۷۴
|
۱۸ آذر ۱۴۰۲ - ۱۳:۴۵ 09 December 2023
|
15451 بازدید
|
۹

 به گزارش تابناک به نقل از همشهری، سنگک نانی است که فقط در ایران رایج است بنابراین می‌توان آن را نان ملی ایران نامید. نان سنگک در قدیم نان طبقه اشراف یا نظامیان بوده و همچنین سنگکی‌ها نانوایی‌های فصلی بوده‌اند و بیشتر در زمستان و ماه رمضان پخت می‌کرده‌اند.
 

کهن‌ترین فرهنگی که در آن نام نان سنگک آمده برهان قاطع می‌باشد که در سال ۱۰۶۲ ه. ق نگارش شده است.

سنگک؛ نوعی نان است که روی سنگ‌ریزه‌های داغ در تنور می‌پزند.
سنگک نانی است که فقط در ایران رایج است بنابراین می‌توان آن را نان ملی ایران نامید. نان سنگک در قدیم نان طبقه اشراف یا نظامیان بوده و همچنین سنگکی‌ها نانوایی‌های فصلی بوده‌اند و بیشتر در زمستان و ماه رمضان پخت می‌کرده‌اند.

در سالنمای کمیته نانوایان تهران که در تاریخ ١٩ اردیبهشت سال ١٣٢٦ در تهران منتشر شده درباره پیدایش نانوایی و نان سنگک این‌طور آمده است: «شاه عباس برای رفاه حال طبقات تهیدست و لشکریان خود که غالبا در سفر احتیاج به نان و خورش موقت و فوری داشتند و لازم بود به هر شهری می‌رسند نانوایی‌هایی باشند که بتوانند به قدر مصرف سربازان نان تهیه نمایند و غذایی باشد که خورش نان قرار دهند، درصدد چاره برآمد و حل این مشکل را از «شیخ بهایی» که از علما و دانشمندان ایران بود خواست. شیخ بهایی با تفکر و تعمق تنور سنگکی را ابداع کرد.»

نوعی از نان که روی سنگ‌ریزه‌های گرم بپزند
سنگک؛ نوعی نان است که روی سنگ‌ریزه‌های داغ در تنور می‌پزند. کهن‌ترین فرهنگی که در آن نام نان سنگک آمده برهان قاطع می‌باشد که در سال ۱۰۶۲ ه. ق نگارش شده است.

یکی از نخستین کتاب‌ها دربارهٔ نان سنگک، کتاب «مجموعه معارف و فرهنگ نانوایی سنگکی و نان سنگک» در سال ۱۳۵۶ نوشتهٔ «سید داوود روغنی» معروف به شاطر داوود یکی از شاطر‌های معروف شهر ری است.

او معتقد است هیچ اطلاع دقیقی از محل و پیدایش نان سنگک وجود ندارد. اما به گفتهٔ وی قدیمی‌ترین نوشته‌ای که در آن از نان سنگک نام می‌برد «برهان قاطع» است که در سال ۱۰۶۲ ه. ق نوشته شده است.

در آن کتاب در بارهٔ معنی واژهٔ سنگک آمده است: «نوعی از نان هست که روی سنگ‌ریزه‌های گرم بپزند.» به نوشتهٔ شاطر داود در تعریف این نان، «نان سنگک که از نظر مزه، طعم و همچنین هضم آسان و سلامت، بهترین نان ایران و شاید هم دنیا باشد، از آرد مرغوب و سالم و آب خالص و نمک به‌دست می‌آید و خمیر ترش هم که در خمیر آن به‌عنوان مایه خمیر (مخمر) به‌کار می‌رود از همان آرد و آب و نمک درست می‌شود.

در پخت نان سنگک به غیر از مادهٔ فوق، جوش شیرین یا هر مادهٔ دیگری نمی‌توان به‌کار برد و جز آرد گندم مرغوب و سالم، هیچ آرد دیگری حتی آرد جو یا سایر حبوب را نمی‌توان برای پختن نان سنگک استفاده کرد.»

می‌توان از دانه‌هایی مثل کنجد، سیاهدانه یا مخلوطی از هر دو برای خوش طعم کردن سنگک به روی آن پاشید. در گذشته برای این کار از خشخاش استفاده می‌شد که امروزه منع مصرف دارد. هم‌چنین از سنگک به‌عنوان نان سفره عقد نیز استفاده می‌شود که به‌صورت بزرگ پخته می‌شود و روی آن را با عسل و کنجد تزئین می‌کنند.

امروزه نان سنگک با دستگاه خمیر گرفته می‌شود. پیش‌تر تنور هیزمی بود و خمیر را در تشتک می‌گرفتند.

اشتراک گذاری
تور پاییز ۱۴۰۳
بلیط هواپیما
برچسب ها
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۷
انتشار یافته: ۹
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
جالب بود. ممنون.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۳۹ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
لایک
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
حتی بهترین نان دنیا؟ باز توهم ایرانی گل کرد. از نظر مزه که به پای بریری نمی رسه از لحاظ کار بردی بودن هم به نظرم از لواش پایین تره
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۵۸ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
به زودی آدربایجان شوروی این نان را میراث خود خواهد خواند
مرتضی عبدی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۷:۲۸ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
اون نان سنگک کجا و این نون سنگک کجا ...
قدیما اردو که آسیاب میکردن با سبوس یجا نان میشد.
الان سبوس آرد و میگیرن و آرد خالی میشه ......
یعنی بین نان سنگک و لواش و ببری و تافتون هیچ فرقی نیست .. الان تنها نانی که اذیت نمیکنه ومیشه یکم با خیال راحت خورد نان لواش برشته است که از قندش هم کم شده باشه بقیه نون ها فقط دشمن معده و حال. آدم هستن.مگر اینکه سبوس داشته باشن
محمود حیدری
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۰۸ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
باسلام این جانب محمود حیدری شغل مبارک خباز با۳۱ سال سابقه درنان بربری آنچه من بربری شنیدم از پدر بزرگم شنیدم قدمت بربری بناش در روس‌ها آغاز به کار رفته بنده ترک زبانم زادگاهم زنجان است
هاشم
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۲:۳۷ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
کلا آرد بدون سبوس فقط حجم شکم پر کردنه
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۵ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
نان سنگک ابداع واختراع ماایرانیان ازقدیم بوده واقعا این نان سنگک دردنیا بی نظیراست...
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۵۸ - ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
نان سنگگ ماشینی را جمع کنید فقط دهن وحلق انسان را زخم میکنه طرح خوبی نیست اما متاسفانه داره رواج پیدا میکنه نان فقط تنوری
برچسب منتخب
# جنگ ایران و اسرائیل # قیمت طلا # مهاجران افغان # یارانه # حمله اسرائیل به ایران # خودرو
الی گشت
قیمت امروز آهن آلات
نظرسنجی
با پاسخ ایران(وعده صادق 3) به حمله اسرائیل موافقید؟