بین الملل تابناک: رهبر انقلاب پس از برگزاری مراسم تنفیذ حکم مسعود پزشکیان رئیس جمهور جدید ایران توصیه هایی در زمینه مسائل سیاست خارجی داشتند. ایشان در این زمینه تصریح کردند: در مقابل امواج و حوادث جهانی و بخصوص منطقهای و مسائل سیاسی و حتی علمی مانند هوش مصنوعی، فعال و اثرگذار برخورد کنید نه منفعل.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به اینکه غفلت و تغافل از اتفاقات دنیا و منطقه جایز نیست، افزودند: در قبال هر حادثهای موضع کشور را صریح، روشن و با متانت ابراز کنید تا دنیا موضع ایران اسلامی را بشناسد.
ایشان با گرامیداشت یاد شهید خدمت امیرعبداللهیان که در کسوتِ یک دیپلمات و مذاکره کننده خوب، تحرک و فعالیت و تلاش مفیدی داشت، گفتند: این فعالیتها و تلاشها باید ادامه پیدا کند.
رهبر انقلاب در بیان اولویتهای سیاست خارجی کشور، با اشاره به امتیاز ایران در برخورداری از همسایگان متعدد، کار و تلاش جدی برای تقویت ارتباط با همسایگان را ضروری خواندند و گفتند: یکی دیگر از اولویتهای سیاست خارجی، ارتباط با کشورهایی مانند کشورهای آفریقایی و آسیایی است که میتوانند میدان دیپلماسی ایران را گسترش دهند.
ایشان اولویت دیگر سیاست خارجی را قدرشناسی و مستحکم کردن ارتباط با کشورهایی دانستند که در این سالها در مقابل فشارها از ایران حمایت و در میدان دیپلماسی و اقتصادی کمک کردند.
حضرت آیتالله خامنهای دراینباره افزودند: اینکه در میان اولویتهای سیاست خارجی، اسمی از کشورهای اروپایی نیاوردیم، به معنی مخالفت و دشمنی نیست بلکه به این علت است که آنها با ایران رفتار و برخورد خوبی در قضایایی همچون تحریمها، نفت و موارد جعلی مانند حقوق بشر نداشتهاند که اگر این رفتار بد را نداشته باشند ارتباط با آنها هم جزو اولویتهای ما است؛ البته چند کشور هستند که ما اذیتهای آنها و رفتار عنادآمیزشان را فراموش نمیکنیم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخش پایانی سخنان خود مساله غزه را یک مساله جهانی برشمردند و افزودند: فلسطین یک روز صرفاً مساله کشورهای جهان اسلام بود اما امروز یک مساله عمومی و جهانی است و به داخل کنگره آمریکا، سازمان ملل، المپیک و همه عرصهها کشیده شده است.
ایشان با استناد به اقدامات وحشیانه رژیم غاصب صهیونیستی، آن را یک باند جنایتکار، قاتل و تروریست خواندند و افزودند: این رژیم یک دولت نیست بلکه زشتترین چهره یک باند جنایتکار را به جهانیان نشان داده و نصاب جدیدی در تاریخ جنایتهای بشری به وجود آورده است.
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به شهادت شمار زیادی از نوزادان، کودکان، بیماران در بیمارستانها و زنان در غزه، افزودند: بمبهای سنگین صهیونیستها بر سر کسانی ریخته میشود که حتی یک گلوله هم شلیک نکرده اند.
رهبر انقلاب با اشاره به افزایش مستمر قدرت مقاومت افزودند: صهیونیستها با همه کمکهای آمریکا و برخی دولتهای خائن نتوانسته اند نیروی مقاومت را زمین گیر کنند و هدف اعلام شده آنها برای ریشه کن کردن حماس ناکام مانده و حماس، جهاد و مقاومت با قدرت کامل ایستادگی کرده اند.
ایشان اقدام دو روز قبل کنگره آمریکا را در نشستن پای صحبتهای یک جنایتکار صهیونیست، لکه ننگی بزرگ خواندند و تاکید کردند: دنیا باید درباره حادثه غزه تصمیم جدی بگیرد و دولتها، ملتها و شخصیتهای سیاسی و فکری، در عرصههای مختلف کاری انجام دهند.
در خصوص این توصیه ها چند نکته حائز اهمیت است:
1.سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نگاهی تعامل گرا با دنیا و به ویژه با کشورهایی دارد که نگاه غیر مداخله گرا در خصوص ایران داشته اند.
2.سیاست خارجی ایران در قبال اروپا به رغم برخی اصول ثابت در سیاست خارجی ایران، ناشی از عملکرد نامناسب کشورهای اروپایی در خصوص ایران است. این عملکرد به ویژه بعد از خروج دولت امریکا از برجام نمود بیشتری یافت. جایی که کشورهای اروپایی به رغم ادعا در خصوص جدا بودن راهشان از دولت آمریکا، با عملیاتی نکردن ساز و کارهایی چون اینستکس در عمل راه آمریکا را پیمودند و اقدامی در راستای حفظ توافق برجام نکردند.
3.به رغم بدعهدی کشورهای اروپایی در خصوص برجام، حال آنها خود آتش بیار معرکه شده اند و در هماهنگی کامل با سیاستهای واشنگتن، پرونده هسته ای ایران را در خصوص مسائل پادمانی بر اساس اسناد ادعایی نتانیاهو در آژانس بین المللی انرژی اتمی مطرح کرده اند.
4.کشورهای اروپایی به رغم برداشته شدن برخی محدودیتهای برجامی از جمله برداشته شدن برخی محدودیتهای تسلیحاتی، اعلام کرده بودند که کماکان این محدودیتها را برای ایران ساری و جاری می دانند. این در حالی بود که مطابق قطعنامه 2231 شورای امنیت تحریمهای موشکی ایران در مهرماه 1401 برداشته شده بود. در این راستا دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایشهای موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریمهای مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رسانده بود.
5.کشورهای اروپایی همچنان «مکانیسم ماشه» را به عنوان اهرم فشار علیه ایران می بینند. مکانیسمی که به آنها این اختیار را می دهد تا بار دیگر تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند.
6.نارضایتی از علمکرد اروپا چه در توصیه های مورد اشاره رهبر انقلاب و چه در مقاله اخیر مسعود پزشکیان مشهود است. در عین حال تهران راه برای «گفتگو سازنده» با این کشورها را باز می داند. پزشکیان در مقاله خود با سرزنش عملکرد اروپایی ها در خصوص برجام و بدعهدی آنها خاطر نشان کرده بود: «روابط ایران و اروپا فراز و نشیبهای زیادی داشته است. پس از خروج ایالات متحده از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در ماه مه ۲۰۱۸، کشورهای اروپایی یازده تعهد به ایران دادند تا توافق هستهای را نجات داده و تأثیر تحریمهای غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده بر اقتصاد ما را تعدیل نمایند. از جمله این تعهدات میتوان به تضمین انجام مبادلات بانکی بهصورت مؤثر، حفاظت مؤثر از شرکتها در برابر تحریمهای ایالات متحده، و ترویج سرمایهگذاری در ایران نام بُرد. کشورهای اروپایی تمام این تعهدات را نقض کردهاند، اما به طور نامعقولی انتظار دارند ایران به صورت یکجانبه به تمام تعهدات خود مطابق برجام عمل نماید. با وجود این انحرافها، من آماده برگزاری گفتگوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم.
کشورهای اروپایی باید دریابند که مردم ایران مردمی با افتخار هستند و حقوق و شأن آنها را دیگر نمیتوان نادیده گرفت. هرگاه قدرتهای اروپایی به این واقعیت واقف شوند، تصور برساخته تفوق اخلاقی خود را کنار بگذارند و همچنین از بحرانهای ساختگی که مدتهاست بر روابطمان سایه افکنده عبور نمایند، فرصتهای بسیاری برای همکاری بین ایران و اروپا وجود خواهد داشت که میتوان مورد بررسی قرار داد.
فرصتهای همکاری شامل همکاریهای اقتصادی و فناورانه، امنیت انرژی، مسیرهای ترانزیت، محیطزیست، همچنین مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، بحران پناهندگان و سایر حوزهها هستند که همه اینها میتوانند به نفع کشورهای ما پیگیری شوند.»
7.رهبر انقلاب تاکید ویژه ای بر درک اتفاقات منطقه ای و جهانی داشته اند. این درک ناشی از تغییرات در نظم بین المللی و «شیفت قدرت از غرب به شرق» است که در اصل این رخداد اتفاق نظر وجود دارد. در این راستا مسعود پزشکیان نیز بر اهمیت روابط با «جنوب جهانی» تاکید ویژه داشته است. وی در این زمینه معتقد است: با علم به اینکه صحنه جهانی از الگوهای سنتی فراتر رفته است، دولت من متعهد است که روابط متقابل مفید خود را با بازیگران بینالمللی نوظهور در جنوب جهان، به خصوص با کشورهای آفریقایی، تقویت نماید. در این راستا، به دنبال ارتقا همکاریها و تقویت مناسباتمان خواهیم بود.
8.تاکید رهبر انقلاب بر روابط با کشورهای آسیایی و افریقایی نیز ناشی از بهره گیری از شرایط جدید نظام بین الملل که به کرات مورد توجه ایشان قرار گرفته است. برای نمونه ایشان در دیدار جمعی از دانشجویان در اردیبهشت 1401 تأکید می کنند: اگر فرض کنیم که این حدس ما حدس درستی باشد و دنیا در آستانهی یک نظم جدید باشد، آن وقت همهی کشورها از جمله کشور ایران اسلامیِ ما وظیفه دارد جوری در این نظم جدید حضور پیدا کند ــ حضور سختافزاری و حضور نرمافزاری ــ که بتواند امنیّت کشور را، و منافع کشور را و ملّت را تأمین کند، در حاشیه نماند، عقب نماند.
9.از دید رهبر انقلاب نظم نوین جهانی بر اساس قطبهای شرقی شکل گرفته است و ایران باید با نزدیکی به این قدرتها از مزایای این نظم بهره لازم را ببرد.