تعدیل تدریجی لحن و بیان در رویارویی های لفظی ایران و آمریکا

حضرت ایت الله خامنه ای رهبر انقلاب در سخنان چندی قبل خود پاسخی قاطع به لفاظی های ترامپ دادند. ایشان به صراحت بیان کردند: این آقای تازه‌آمده در آمریکا با حرف‌ها و اقدامات خود، حرف‌های ۳۸ ساله‌ی نظام اسلامی را درباره‌ی فساد همه‌جانبه‌ی دستگاه حاکم آمریکا، علنی و عریان در مقابل افکار عمومی قرار داده است و ملت ایران در روز ۲۲ بهمن پاسخ اقدامات و تهدیدات او را خواهند داد.

ایشان با اشاره به تهدیدهای ترامپ فرمودند: ایرانی از تهدید نمی‌ترسد. مردم در روز ۲۲ بهمن با حضور در خیابان‌ها جواب این حرف‌ها و تهدیدات را خواهند داد.

بعد از آن که روز گذشته شرکت کنندگان در مراسم سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، بنا به فرمان و توصیه رهبری مستقیم پاسخی مردمی و ملی به تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ دادند، حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان نیز در سخنرانی خود به همین مناسبت با تاسی به فرمایشات رهبری بیان کرد: در جهان و آمریکا نیز بعضی از تازه کاران در رأس قدرت نشسته اند و همه آن‌ها باید بدانند در برابر ملت ایران با احترام و تکریم حرف بزنند؛ این ملت در برابر تهدید پاسخ قاطع می‌دهد.

حسن روحانی با مخاطب قرار دادن دونالد ترامپ به صراحت بیان کرد: کسی که دولت و نیروهای ما را تهدید می‌کند بداند ملت آگاه ما تا آخر ایستادگی خواهد کرد و هوشیاری و خردمندی خود را در بزنگاه های تاریخی به خوبی نشان داده است.  مردم در برابر هرگونه تهدید، نابخردگی و آتش افروزی با قدرت و خرد خواهد ایستاد. ما به دنبال تنش و تشنج در دنیا نیستیم اما در برابر زور و تهدید می ایستیم و همه جناح ها و اقشار مردم در مقابل این موضوع یکی هستند. سخنان حسن روحانی ضمن تأکید بر پاسخ کوبنده مردم به تهدیدهای امنیتی و غیر از آن، چندین بار بر خرد و هشیاری تأکید کرد. وی کدهایی در سخنان خود به ایالات متحده، رژیم اسرائیل و البته کشورهای حاشیه خلیج فارس و در رأس آنها عربستان سعودی فرستاده که مهمترین، دال درونی آن خردورزی و عقلانیت در برخورد با تهدیدهاست.  

این مواضع مواضعی است که از سوی بسیاری دیگر از مقامات لشگری و کشوری طی روزهای اخیر مورد پیروی و تصیه قرار گرفته است. سردار محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز روز گذشته بعد از حضور در جمع راهپیمایان مراسم 22 بهمن ماه در کرج در نوشته ای که در صفحه ایسنتاگرام خود منتشر کرده است بر موضوع تدبیر در حین ایستادگی در برابر تهدیدات تاکید کرده است. وی به صراحت بیان کرده است: ما درگام اول از تهدیدات آن عبور کردیم. درگام دوم انقلاب نیز با تهدیداتی مواجه هستیم. با وحدت و برادری و تدبیر و ایستادگی باید از تهدیدات این مرحله هم عبور کنیم. 

این همان خطی است که ایران از ابتدای شروع تهدیدهای دونالد ترامپ و تحریم های ایران، مقامات کشور با به خوبی و با هشیاری آن را دنبال کرده اند و به این ترتیب توانسته اند تا حد زیادی از تهدید های دونالد ترامپ و مشاوران جنگ طلب وی، زمینه هایی برای یک فرصت اساسی دست و پا کنند.

این موضوع باعث شد تا منطق بازی دونالد ترامپ برای ایران به هم بریزد. ترامپ شاید امیدوارانه در پی آن بود که در مقابل اقدامات تنش آفرین و تند خود، واکنشی مشابه از ایران ببیند تا در نهایت این امر مقدمه ای برای ابتدا برهم زدن توافق هسته ای و بعد از آن احتمالا استفاده از حربه نظامی علیه ایران باشد. اکنون مقامات ایرانی با هشیاری و متانت و صبر منطق، بازی ترامپ را به هم ریخته اند و احتمالا مشاوران دونالد ترامپ باید به دنبال سناریوی جدیدی برای ایران باشند که از هم اکنون نشانه های آن را در قالب طرح تحریم های جدید علیه ایران می توان دید.

روز گذشته، دونالد ترامپ در واکنش به سخنان حسن روحانی اما پاسخی بسیار کوتاه داده است. وی در حالی که در جت شخصی خود به همراه شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به مقصد پالک بیچ در فلوریدا حرکت می کرده است، خطاب به حسن روحانی بیان کرده: بهتر است مراقب باشد! این تک جمله دونالد ترامپ حاکی از دو مسأله اساسی است: نخست اینکه دونالد ترامپ به خوبی پاسخ تهدیدهای خود را در روز 22 بهمن ماه گرفته و از سوی دیگر، اکنون به خوبی متوجه شده که تهدید مستقیم و لفاظی خارج از عرف وی نمی تواند برای رساندن مقامات ایرانی به نقطه جوش کارگر باشد. اکنون دونالد ترامپ به تک جمله هایی بسنده می کند که هرچند هنوز بوی تهدید از آنها بلند میشود، به کلی متفاوت از تهدیدهای سابق است و لحن آن از بازی با آتش تا درخواست مراقب بودن به شکلی اساسی تعدیل شده.

امروز مارک لندر ستون نویس نیویورک تایمز در مطلبی با تیتر «سیاست خارجی ترامپ به سرعت لبه تیز خود را از دست می دهد» به خوبی به این موضوع اشاره کرده که به تدریج دونالد ترامپ در برابر وقایع سیاست بین المللی نرم می شود. از ماه دسامبر که تلفن وی به رئیس جمهور تایوان خشم چین را بر انگیخت تا روز گذشته که در گفت وگو با رئیس جمهور چین بر تمامیت ارضی چین تأکید کرد، از زمانی که به اسرائیل وعده داد که قطعنامه شورای امنیت در محکومیت اسرائیل را وتو کند تا هفته گذشته که در گفت وگو با نتانیاهو تأکید کرده که اقدامات این رژیم برای شهرک سازی صلح خاورمیانه ر ا به خطر می اندازد، از زمانی که وعده پاره کردن توافق هسته ای با ایران را داد تا روز گذشته که به موگرینی قول داد که آمریکا این توافق را به شکل تمام و کمال اجرا می کند. دونالد ترامپ در حال نرم شدن است.

دلایل این موضوع بسیار متعدد است. رویارویی با واقعیات سیاست بین الملل، فشارهای داخلی، به ویژه فشار رسانه های دموکرات بر استفن بنون که گفته می شود دولت در سایه ترامپ است و مسائل بسیار دیگر از جمله شقاق اساسی در جامعه آمریکا و شکست های ترامپ در برابر سیستم قضایی همه می تواند دلایل اساسی برای نرم شدن دونالد ترامپ باشد.

اما نکته آن است که این مسأله به هیچ وجه به معنی اتمام خصومت های دولت جدید آمریکا با ایران نیست. هنوز افرادی مانند مایک فلین و قطعا استفن بنون در حلقه نزدیکان ترامپ هستند. گزارش خواندنی امروز واشنگتن پست در این باره که چگونه دوران خدمت بنون در نیروی دریای آمریکا در زمان بحران گروگان گیری ایده ها و ذهنیت وی در مورد ایران را شکل داده است به خوبی به ما هشدار می دهد که بنون نیز مانند فلین از یک فوبیای اساسی در مورد ایران رنج می برد. این مسأله ما را به این سمت هدایت می کند که همچنان مراقب تیم ترامپ باشیم و همچنان مسیر عقلانیت و خردورزی را در برخورد با این تیم ادامه دهیم.