بانک مرکزی اخیراً گزارش هزینه و درآمد خانوارهای مناطق شهری در سال 95 را منتشر کرد. این گزارش حائز اطلاعات ارزشمندی است و به نوعی نشان دهنده تصاویری تکان دهنده از وضعیت اقتصاد ایران طی 10 سال گذشته مخصوصاً در زمینه اشتغال است. قسمت مربوط به آمار توزیع خانوارها بر حسب تعداد شاغلین نشان می دهد که در ده سال گذشته تعداد خانوارهای فاقد شاغل افزایشی 10 درصدی داشته است.
به گزارش
تابناک اقتصادی، بانک مرکزی هر ساله اقدام به تهیه و انتشار گزارش های مربوط به هزینه و درآمد خانوارهای مناطق شهری می کند. امسال نیز به رسم هر ساله گزارش مربوط به هزینه و درآمد خانوارهای مناطق شهری برای سال 95 تهیه و انتشار یافت.
بخشی از این گزارش مربوط به بررسی وضعیت خانوارها از نظر تعداد شاغلین است. در قسمت مربوط به خانوارهای فاقد شاغل آمارها نشان می دهند که سهم این خانوارها طی 10 سال گذشته رو به افزایش بوده است و حدود 10 درصدی رشد داشته اند.
طبق سرشماری سال 1385 تعداد خانوارهای شهری 12 میلیون و 405 هزار و 584 خانوار بوده است. مطابق با گزارش بانک مرکزی پیرامون هزینه و درآمد خانوارهای مناطق شهری در سال 1385، تعداد خانوارهای شهری که بدون شاغل بوده اند از کل خانوارهای شهری حدود 16.7 درصد بوده است. این یعنی حدود 2 میلیون و 71 هزار و 733 خانوار شهری در سال 1385 حتی یک نفر شاغل هم نداشته اند و همه اعضای خانواده بیکار بوده اند. روند تعداد خانوارهای فاقد شاغل بین سال های 85 تا 89 صعودی بوده است. در سال 1390، سهم این خانوارها از کل خانوارهای شهری به 21 درصد رسیده است. یعنی از 15 میلیون و 427 هزار و 848 خانوار حدود 3 میلیون و 239 هزار و 848 خانوار فاقد شاغل بوده اند. یعنی در مدت 5 سال، یک میلیون و 168 هزار و 115 خانوار به تعداد خانوارهای فاقد شاغل اضافه شده است. مجدداً سهم این گونه خانوارها از کل خانوارهای شهری بین سال های 91 تا 95 (به جز سال 93) صعودی بوده است. در سال 1395، طبق سرشماری صورت گرفته تعداد خانوارهای شهری 18 میلیون و 125 هزار و 488 خانوار در مناطق شهری زندگی می کرده اند. از این تعداد خانوار شهری حدود 26.6 درصد یا 4 میلیون و 821 هزار و 380 خانوار فاقد شاغل بوده اند. یعنی طی بازه 5 ساله (سال های 90 تا 95) به تعداد خانوارهای شهری فاقد شاغل حدود یک میلیون و 581 هزار و 532 خانوار و طی بازه 10 ساله (سال های 85 تا 95) حدود 2 میلیون و 749 هزار و 647 خانوار اضافه شده است.
هر چند که ممکن است بخشی از خانوارهای فوق را بازنشستگان یا خانوارهایی که تحت پوشش سازمان های حمایتی هستند، تشکیل دهند اما این آمار نشان می دهد که رکود اقتصادی و تعطیلی کارخانه های مختلف باعث شده است تا افراد جویای کار در یافتن حتی یک شغل با مشکل مواجه شوند و به تعداد خانوارهای شهری فاقد شاغل در طی این 10 سال افزوده شود. نداشتن شاغل در یک خانوار نیز باعث می شود تا آن خانوارها به دام فقر گرفتار شوند که خود می تواند معضل دیگری در اقتصاد کشور باشد.
حال اگر بخواهیم خانوارهایی که دارای یک نفر شاغل هستند را نیز مورد بررسی قرار دهیم نتایج جالب تر نیز خواهد شد. در سال 1385، سهم خانوارهایی که در آن ها یک نفر شاغل بوده از کل خانوارهای شهری 56.8 درصد بوده است. این آمار در سال 90 به 59.5 درصد افزایش و در سال 95 مجدداً به 56.4 درصد کاهش یافته است. یعنی طی 10 سال گذشته حداقل در 56 درصد از خانوارهای شهری بار تامین هزینه های معیشت و زندگی تنها بر دوش یک نفر بوده است و باقی مصرف کننده صرف بوده اند.
به هر صورت امید است شرایط اقتصاد کشور به گونه ای در 4 سال آینده پیش برود که از وضعیت رکود خارج شویم و افراد دارای شغل، بیکار نشوند و افراد جویای شغل نیز شاغل شوند و دیگر شاهد افزایش تعداد خانوارهای فاقد شاغل نباشیم چرا که این خود می تواند معضلات گسترده ای را برای کشور به همراه داشته باشد.
