پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی به بی‌اعتباری کاغذ پاره شد

پس از فیلم‌های «عصبانی نیستم»، «آشغال‌های دوست داشتنی» و «خانه پدری» که با وجود برخورداری از پروانه نمایش، اجازه اکران هیچ یک از آنها داده نمی‌شود، اکنون مشخص شده که «صد سال به این سال‌ها» ساخته سامان مقدم نیز با وجود صدور پروانه نمایش، با ممانعت مسئولان سازمان سینمایی برای اکران عمومی و حتی پخش در شبکه نمایش خانگی مواجه شده است! با این اوصاف باید پرسید تفاوتِ اعتباریِ پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی به عنوان یک سند تعهدآورِ دولتی با کاغذ پاره در این دوران چیست؟

به گزارش «تابناک»؛ پس از آنکه به دستور سید رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد پیشین، محمدمهدی حیدریان به بررسی آثار توقیفی پرداخت و در نهایت سازمان سینمایی به پنج فیلم سینمایی «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان، «آشغال‌های دوست‌داشتنی» محسن امیریوسفی، «پارادیس» علی عطشانی، «خانه پدری» کیانوش عیاری، «خانه دختر» شهرام شاه‌حسینی پروانه نمایش داد، انتظار می‌رفت دست کم این فیلم‌ها متکی بر مجوز قانونی سازمان سینمایی اکران شود.

همان زمان مشخص شد که «خیابان‌های آرام» کمال تبریزی، «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» عبدالرضا کاهانی، «وقت داریم حالا» عبدالرضا کاهانی، «کاناپه» کیانوش عیاری، «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا، «خرس» خسرو معصومی و «زمهریر» علی رویین تن که (مطابق با دستور وزیر فرهنگ و ارشاد پیشین جزو آثار توقیفی در دولت پیشین و دولت وقت بودند) توقیف ماندند؛ هرچند درباره گزارش یک جشن که مالکیتش در اختیار فارابی است، این بحث بود که سازنده فیلم اجازه اکران آن را نمی‌دهد و حتی اجازه اکران خصوص این فیلم که در مالکش نیست را برای خبرنگاران نیز نداد.

با این حال، با گذشت اندک زمانی از این خبر، «تابناک» در گزارشی با تیتر «این سه فیلم به شکل غیررسمی توقیف شده‌اند؟!»، خبر داد که «آشغال‌های دوست داشتنی»، «عصبانی نیستم» و «خانه پدری» سه فیلم از مجموع پنج فیلم رفع توقیفی سرنوشت مشخصی ندارند و در نهایت از مجموع این پنج فیلم رفع توقیفی تنها فیلم «خانه دختر» با جرح و تعدیل فراوان اکران شد، به گونه‌ای که اساساً نتوانست اقبال عمومی را جلب نماید و فروشی کمتر از انتظارات داشت. همین اتفاق باعث شد تا کارگردان‌های سایر فیلم‌های توقیفی پس از دریافت پروانه نمایش زیر بار ممیزی‌های تازه نروند.

با وجود وعده‌های پیاپی به کارگردان‌های این سه فیلم مبنی اکران فیلم‌شان، این اتفاق رخ نداد و در جنجالی ترین مورد، پس از آنکه رضا درمیشیان با خلف وعده مسئولان سینمایی برای چندمین بار مواجه شد، در نامه‌ای به رئیس جمهور، خواستار رسیدگی به این وضعیت شد و در ادامه نیز 120 سینماگر شناخته در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور، با انتقاد از وضعیت سینمای ایران، درخواست کردند: «از آنجا که بى‌اعتبار شدن پروانه نمایش و سانسورهاى چندباره موجب پدید آمدن فضاى ناامنى در عرصه سینما و تضیع حقوق هنرمندان مى‌شود، ما سینماگران خواهشمندیم دستور مساعد جهت نمایش عمومى عصبانى نیستم صادر شود.»

اعتراض‌ها به این وضعیت ادامه یافت و همزمان برخی سینماگران دیگری که بلاتکلیف اند نیز فریادشان بلند شد. از جمله این سینماگران می‌توان به عبدالرضا کاهانی اشاره کرد که اکنون لیستی از فیلم‌هایش پروانه نمایش ندارد و در حال تبدیل شدن به رکوردار فیلم‌های توقیفی است! کاهانی در یادداشتی نسبت به وضع موجود تأکید کرده بود که جنگ را در مواجهه با مسئولان سینمایی باخته و همان زمان برخی رسانه‌ها این پرسش را مطرح کردند که آیا او ممنوع الفعالیت شده است؟!

در این میان، خبرهایی درباره رفع توقیف و صدور پروانه نمایش فیلم «صد سال به این سال‌ها» به کارگردانی و نویسندگی سامان مقدم و تهیه‌کنندگی مرتضی شایسته منتشر شد. مرتضی شایسته تهیه کننده این فیلم گفته بود، بر خلاف گزارش‌ها فیلم هیچ گاه توقیف نبوده و در زمان دولت دهم پروانه نمایش گرفته بوده اما مسئولان وقت سینمایی توصیه کرده بودند به دلیل حساسیت‌ها در آن زمان فیلم اکران نشود و حالا با تغییر دولت این فیلم اکران خواهد شد. با گذشت چندین ماه اما خبری از اکران این فیلم نیز نشد.

اکنون تهیه‌کننده «صد سال به این سال‌ها» به حرف آمده و پس از ماه‌ها پیگیری در سکوت، گفته است: «من برای اکران فیلم صد سال به این سال‌ها پروانه‌ نمایش گرفتم و الان هم پروانه نمایش دستم است اما آقای داروغه‌زاده اجازه‌ اکران فیلمم را نمی‌دهد. می‌گوید با هیچ سینمایی مذاکره نکنید و قرارداد نبندید و رسما جلوی اکرانمان را گرفته. قبلا یک بار با سینما آفریقا قرارداد اکران بستیم اما مدیریت سابق، آن قرارداد را هم لغو کرد.»

شایسته در ادامه تأکید کرد: «به مدیران سازمان سینمایی می‌گوییم حالا که نمی‌گذارید فیلم را اکران کنیم حداقل فیلم را از ما بخرید تا برای همیشه بایگانی شود و نشانش ندهید، این کار را هم نمی‌کنند. اجازه هم‌ نمی‌دهند فیلم را به شبکه خانگی بدهیم. نمی‌دانیم دیگر چه کنیم. همه‌ی این‌ها در حالی است که ما به طور رسمی و قانونی پروانه‌ی نمایش و اکران از طرف وزارت ارشاد و سازمان سینمایی داریم.»

این رویه باعث شده تا هشدار سینماگران جدی‌تر به نظر برسد و این پرسش محکم‌تر از قبل مطرح شود که اکنون تفاوت پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی با کاغذ پاره چیست؟ مگر نه اینکه پروانه نمایش یک سند تعهدآور برای سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و در صورت صدور و جلوگیری از نمایش یک فیلم سینمایی، وزارت فرهنگ و ارشاد باید خسارت فیلم را کامل پرداخت کند؟ چرا چنین سندی تا این حد بی‌اعتبار شده که دریافتش هیچ تضمینی برای اکران هیچ فیلمی تلقی نمی‌شود؟!