ادامه واکنش های جهانی به سرنوشت نامعلوم جمال خاشقجی و دردسر بزرگ محمد بن سلمان/ سرنوشت ولیعهد جوان سعودی در دستان اردوغان!

‏‏‏

هم اکنون جمال خاشقجی و سرنوشت نامعلوم وی، تیتر یک بسیاری از رسانه های جهان است؛ روزنامه نگار منتقد سعودی که بیش از آنکه تمایلات ضد سعودی داشته باشد، علیه محمد بن سلمان و اقداماتش طغیان کرد؛ طغیان و طغیانگری که به نظر می رسد، دیگر وجود نخواهد داشت!

به گزارش «تابناک»؛ رسانه های جهانی و به ویژه برخی رسانه های آمریکایی و از جمله واشنگتن پست ـ که خاشقجی سابقه فعالیت در آن را داشته ـ در خط مقدم ماجرای قاشقجی قرار دارند و بسیاری از مقامات سیاسی کشورها و سازمان های بین المللی جهان نیز وادار به واکنش شده اند.

به نظر می رسد، ماجرای خاشقجی به یک دردسر بزرگ برای ولیعهد جوان سعودی و حاکمیت این کشور تبدیل شده است که هنوز نمی توان درباره پیامدهای احتمالی آن برای ریاض دقیق سخن گفت.

در همین زمینه، «هاکان کاکیل» سفیر ترکیه در لبنان گفته، عربستان به آنکارا پیشنهاد داده در ازای ۵ میلیارد دلار، پرونده جمال خاشقجی روزنامه‌نگار ناپدید شده سعودی را کامل مختومه کند.

از سوی دیگر، الیوت آبرامز، عضو ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن پست نوشت: ناپدید شدن و قتل گزارش شده جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی، آسیب دیدگان زیادی خواهد داشت؛ اولین آن ها خانواده و نامزدش خواهند بود. اما اگر دولت سعودی به سرعت حرف نزند و کاری نکند و صادقانه با این رخداد وحشتناک روبه رو نشود، به پیشینه خودش لطمه ای جبران ناپذیر خواهد زد.

وی افزود: از زمان ظهور محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، منتقدانی شامل خاشقجی می گفتند، ویژگی محوری و بزرگترین خطای او ماهیت استبدادی اش است؛ حکومتی تک نفره به دست ولیعهدی جوان. به این انتقاد تحریک پذیری، بی تجربگی و سرکوب هر انتقادی از مدرنیزاسیون را هم افزوده اند. استدلال مدافعین رژیم جدید از جمله من این بوده که محمد بن سلمان در مقام ولیعهد به معنای سنتی و مثبت آن «مستبدی روشنفکر» است. هرچند او حاکمی قدرت طلب است، از قدرت خود به شکلی معقول برای اصلاحات اقتصادی و اجتماعی و مدرنیزاسیون استفاده کرده و به بسیاری از مشکلات توسعه در آن کشور رسیدگی کرده است. گویا محمد بن سلمان، روحانیون به شدت محافظه کار را مهار کرده، در مسیر بهبود جایگاه و نقش زنان قدم برداشته و طرح هایی را در راستای ایجاد اقتصادی مولد و کاستن از وابستگی به تولید نفت در پیش گرفته است.

آبرامز اضافه کرد: اصلاحات سیاسی انجام نشده است. منتقدان داخلی از جمله زنانی که خواهان سرعت بخشیدن به تغییرات هستند به سختی سرکوب شده اند. حتی این رویکرد در قالب الگوی مستبد روشنفکر قابل توضیح است. توجیه آن این است که اقدامات مدرنیزاسیون محمد بن سلمان رادیکال است و دشمنان داخلی بسیاری دارد، پس تنظیم سرعت تغییرات تصمیمی حساس است. او باید روند اوضاع را در دست داشته باشد و نمی تواند اجازه دهد فشار عمومی به تغییرات، آهنگی سریع تر یا کندتر بدهد. بازداشت سعودی های بسیار پولدار در هتل «ریتز کارلتون ریاض» تا زمانی که آن ها غرامت هایشان را پرداخت کردند، اقدام مورد حمایت مردم در عربستان بود. آن غرامت ها مساوی مالیات هایی بود که هرگز پرداخت نشد.

عضو ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در ادامه گفت: حالا مسأله قتل ادعایی یک منتقد شناخته در خارج کشور؛ روزنامه نگاری که نه انقلابی بود، نه اسلامگرای افراطی و نه مدافع استفاده از خشونت مطرح است. من جمال خاشقجی را خیلی خوب نمی شناسم، ولی در چند مناسبت با همدیگر صحبت کرده بودیم. هر دولتی که فکر می کند نمی تواند چنین انتقاد اندیشمندانه ای را تحمل کند، دارد بی ثباتی اش را به جهان خبر می دهد.

وی در نهایت افزود: کشتن خاشقجی جنایتی بزرگ و اشتباهی بزرگ است. شاید سعودی ها درک نکنند که این اتفاق چه تأثیر عمیقی بر دولت ها در سراسر جهان و سرمایه گذاران خواهد گذاشت. تمامیت روند تصمیم گیری در ریاض و قابل اتکا بودن دولت به عنوان یک شریک زیر سؤال خواهد رفت.

برخی تحلیلگران بر این باورند که ماجرای خاشقجی می تواند یک شکاف عمده در اتحاد عربستان و آمریکا ایجاد کند. در همین زمینه، پایگاه آمریکایی «اینترسپت» در مطلبی نوشته است که ناپدید شدن خاشقجی می تواند اتحاد چند ده ساله واشنگتن و ریاض را به نابودی بکشاند.

از دیدگاه این رسانه آمریکایی، ماجرای خاشقجی می تواند روابط آمریکا با عربستان را به شدت زیر سؤال ببرد و منجر به وادار شدن دولتمردان آمریکایی برای تجدیدنظر اساسی در روابط خود با سعودی ها شود.

در همین راستا، شمار زیادی از رسانه ها، روزنامه نگاران و سرمایه گذاران نیز از شرکت در کنفرانسی در عربستان به خاطر جنایت سعودی ها علیه خاشقجی انصراف دادند؛ رسانه های مهمی مانند نیویورک تایمز، اکونومیست و لس آنجلس تایمز از جمله نشریاتی هستند که از حضور در کنفرانس «ابتکار سرمایه گذاری آینده» انصراف داده اند. این کنفرانس برای اواخر ماه جاری میلادی (اکتبر) در ریاض برنامه ریزی شده است.

از سوی دیگر، «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، در گفت وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» تصریح کرد: بررسی‌های امنیتی به نقش مستقیم عربستان در ناپدید شدن جمال خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست، اشاره دارد.

به نوشته «سی ان ان»، این اظهارات کورکر نشان دهنده افزایش تنش بین کنگره و کاخ سفید است. نمایندگان کنگره خواستار اقدام عملی آمریکا در حادثه ناپدید شدن خاشقجی هستند. از سوی دیگر، دونالد ترامپ گفته کاملا از نقش عربستان در این حادثه آگاه است، اما تأکید کرده هیچ تمایلی به اقدامات تنبیهی علیه ریاض، به ‌ویژه توقف فروش تسلیحات نظامی به پادشاهی عربستان ندارد.

آمریکا ماه «می» 2017 یک قرارداد فروش تسلیحات نظامی به ارزش 110 میلیارد دلار با عربستان امضا کرد.

پس از ناپدید شدن خاشقجی، شماری از نمایندگان هر دو حزب آمریکا گفته‌اند اگر معلوم شود عربستان در ناپدید شدن و مرگ احتمالی این روزنامه‌نگار نقش داشته است، فروش بیشتر سلاح های آمریکایی به این کشور را متوقف خواهند کرد.

جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سه‌شنبه گذشته پس از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد و برخی گزارش‌ها حاکی از پیدا شدن جسد مثله‌ شده وی در یکی از خیابان‌های استانبول است.

مقامات ترکیه‌ روز شنبه اعلام کردند، همزمان با ورود خاشقجی به کنسولگری عربستان در استانبول، تیمی پانزده نفره وارد این ساختمان شده و ساعتی بعد این تیم با هواپیمای شخصی، استانبول را به مقصد ریاض ترک کرده‌ و اکنون اعلام شده است که چند مرد همزمان با ناپدید شدن خاشقجی، جعبه‌هایی را از داخل ساختمان کنسولگری بیرون برده‌اند.

نکته جالب اینکه یوسف حسین ‏طنزپرداز مصری در روزهای نخستین ماجرای خاشقجی تصویر بیرون آمدن جمال خاشقجی از کنسولگری عربستان را فوتوشاپ کرده و به مقامات عربستانی به تمسخر اعلام کرده بود که دلایل اثبات بی گناهی شان را آورده و حتی به طنز هشدار داده بود که به کسی نگویند این فتوشاپ است.

حال تعدادی از شخصیت های عرب از جمله ضاحی خلفان رئیس پلیس اسبق دبی با انتشار تصاویر فتوشاپی این طنزپرداز مصری ادعا کرده اند که خاشقجی از کنسولگری عربستان خارج شده است!

برخی کارشناسان بر این باورند که سرنوشت محمد بن سلمان هم اکنون در دستان رجب طیب اردوغان است؛ کسی که می تواند با ارائه کامل مدارک، اسناد و تصاویر مربوط به قتل یا ربوده شدن خاشقجی، کار محمد بن سلمان را یکسره کند! حال باید دید اردوغان چنین کاری خواهد کرد یا اینکه در پشت پرده، معامله با عربستان را برخواهد گزید!؟ به نظر می رسد اردوغان دیگر فرصتی برای معامله با سعودی ها ندارد!