فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
طبقات
سؤال: متوفى در وصيت نامه خود زمين خويش را براى دختر خويش وصيت نموده چون اولاد ذكور نداشته و مدتى بعد از فوت متوفى دختر ايشان نيز فوت كرده مادر دختر در قيد حيات است آيا زمين متوفى بعد از فوت دختر براى مادرش انتقال پيدا ميكند چون دختر وارث ديگر ندارد يا به پسر عموى دختر منتقل مى شود اگر بعد از فوت دختر زمين به مادر منتقل شود، و پسر عموى دختر با قدرت خود تصرف كرده باشد حكم مسأله چيست؟
جواب: بعد از فوت دختر اگر دختر مادر داشته ارث او به پسر عمويش نمى رسد و تصرّف پسر عمو بدون رضايت مالك شرعى غصب و حرام و موجب ضمان اجرة المثل است.
سؤال: در باب ارث فقهاء عظام ميفرمايند طبقه اول ورّاث پدر و مادر و اولاد هستند و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائين بروند سؤال اين است كه اگر ميت هم اولاد دارد و هم اولاد اولاد از اولادهاى ديگر آيا اولاد ميت مانع و حاجب از ارث برادرزاده ها يا خواهرزاده هستند يا خير. برادر زاده ها و خواهرزاده ها سهم پدر و يا مادر خود را مى برند و اولاد ميت تا هستند فقط حاجب از ارث فرزندان خود مى باشند نه فرزندان برادر و يا خواهر.
جواب: با بودن اولاد بلاواسطه اولاد اولاد (يعنى نوه مطلقاً) ارث نمى برد.
سؤال: محترماً بعرض عالى ميرساند شخصى دار فانى را وداع كرده است فرزندانى از او باقى مانده است و زوجه او هم در حيات مى باشد ووصيّت ننموده است و يكى از پسران مرحوم فرزندى دارد آيا اين نوه كه پدرش قبل از پدر بزرگش از دنيا رفته است در ارث سهيم مى باشد يا خير؟
جواب: در مورد سؤال كه متوفى فرزند بلا واسطه دارد نوه او ارث نمى برد. والله العالم
سؤال: خانمى چندين سال قبل فوت نموده كه در هنگام فوت اولاد و همسر و پدر و مادر نداشته فقط شش خواهر داشته كه پنج خواهر با او پدر و مادرى بوده اند و يك خواهر هم پدرى تنها بوده يعنى از مادر با زن فوت شده جدا بوده بفرمائيد آيا با بود خواهران پدر و مادرى خواهر پدرى تنها سهم ارث ميبرد يا خير؟
جواب: در فرض سؤال، بابود خواهران پدر و مادرى ـ خواهر پدرى تنها از متوفى ارث نميبرد.
سؤال: پسر بنده فوت كرد و يك زن و يك بچه از او باقيماند بعد از مدتى بچه فرزندم هم فوت كرد آيا بنده و زوجه پسرم از بچه و فرزندم ارث مى بريم يا خير؟
جواب: در فرض سؤال، موقعى كه پسر شما فوت نموده وارث او پدر و مادر و بچه و زوجه او بوده يعنى يك ششم به مادر و يك ششم به پدر و يك هشتم به زوجه مى رسد و بقيه متعلق به بچه اوست و موقعيكه بچه فرزند شما فوت نموده آنچه از بچه فرزند شما باقى مانده به مادرش مى رسد وبا وجود مادر به شما كه جد او محسوب ميشويد از مال او ارث نمى رسد.
سؤال: خانمى دو شوهر كرده است شوهر اول قبل از خودش برحمت خدا رفته مهريه خانم از شوهر اول يك ساعت آب ملك مى باشد شوهر دوم اين خانم هم زنده مى باشد اين خانم 4 برادر 3 خواهر دارد و شوهر اولى 2 برادر 2 خواهر از نظر ارث چه حكمى دارد؟ (در ضمن اين خانم از هيچكدام از شوهرهابچه ندارد)
جواب: در مورد سؤال بعد از اداء ديون و وصيت نافذه نصف تركه آن خانم هر چه هست به شوهر دوم او مى رسد و بقيه تركه بين برادران و خواهران او كما فرض الله تقسيم مى شود اگر برادران و خواهران ابوينى هستند هر برادر دو برابر خواهر ارث ميبرد. و با وجود خواهر و برادر ابوينى برادر و خواهر ابى ارث نميبرد و ارث او به برادر و خواهر شوهر اول نمى رسد.
سؤال: ميت ورّاث طبقه اول و طبقه دوم ندارد عيال هم نگرفته بوده از طبقه سوم عمه و خاله هم ندارد 2 عمو داشته كه هر دو فوت شده اند از يك عمو 1 پسر داشته كه آنهم فوت شده و يك نوه پسر از آن مانده و عمو ديگر سه دختر داشته هر سه فوت شده اند و چهار نوه پسر و يك نوه دختر مانده كه موجودند و يك دائى داشته كه فوت شده و يك پسر دائى زنده است لطفاً حكم ارث را ذيلاً مرقوم بفرمائيد.
جواب: بطور كلى با بودن پسر دائى، نوه عمو ارث نمى برد.
سؤال: شخصى فوت كرده كه فرزند ندارد وخواهر وبرادرهم ندارد فقط چند خاله زاده دارد كه همه خاله زاده هاى پدر و مادرى هستند يعنى مادر متوفّى با مادر خاله زاده ها همگى خواهرهاى پدر و مادرى بوده اند آيا اين خاله زاده ها از متوفى ارث مى برند يا خير؟
جواب: در فرض سؤال، چنانچه متوفى خاله هاى متعددى داشته سهم هر يك از خاله ها به فرزندش مى رسد توضيح اينكه اگر از يك خاله مثلاً يك بچه دارد و از خاله ديگر مثلاً پنج بچه، سهم خاله اول به آن يك بچه مى رسد و سهم خاله دوم به آن پنج بچه، كه به طور مساوى بين آنها تقسيم مى شود چه فرزندان خاله از يك جنس باشند و پسر و دختر باشند.
سؤال: آيا هروقت شخصى قبل از پدرش فوت نمايد فرزندان آن شخص از ارث پدرى او بهره مند ميشوند يا خير؟ (يعنى شخصى فوت مى نمايد وچند تا بچّه هم دارد وپدر آن شخص در حيات ميباشد. آيا فرزندان متوفى از پدر پدر يعنى از جد خود ارث ميبرند يا خير)؟
جواب: در فرض سؤال، اگر پدر پدر فرزند داشته باشد يا بودن فرزند بلا واسطه نوه ها كه فرزندان بواسطه باشند ارث نمى برند.
سؤال: شخصى فوت كرده همسر نداشته بلا عقب است نامبرده سه نفر خواهر ناتنى مادرى دارد ويك برادر پدرى دارد ويك خواهر پدر و مادرى دارد توضيح بفرمائيد تركه ايشان به چه نحو تقسيم مى شود؟
جواب:در فرض سؤال بعد از اداء ديون مالى ووصيّت نافذه، ثلث مال او به سه خواهر مادرى او مى رسد كه بين خودشان بطورمساوى تقسيم ميكنند ودو ثلث بقيه به خواهر ابوينى او مى رسد وبابود خواهر ابوينى برادر پدرى او ارث نمى برد.
سؤال: خانمى از دنيا رفته وداراى هيچ فرزندى نيست و در ضمن شوهر وپدر و مادر ايشان هم از دنيا رفته اند وايشان داراى يك خواهر ابوينى و يك برادر ويك خواهر امّى ميباشد. آيا به ايشان ارث مى رسد وقسم هر كدام چقدر مى باشد؟
جواب: در فرض سؤال، بعد از اداء ديون مالى ووصيّت نافذه متوفّى، تركه او سه قسمت مى شود ثلث آن به برادر وخواهر امّى مى رسد كه بين خود بطور مساوى تقسيم ميكنند ودو ثلث آن به خواهر ابوينى مى رسد
