وضعیت کشورهای خاورمیانه در "شاخص ادراک فساد" چگونه است؟

شاخص ادارک فساد، میزان فساد موجود در میان مقامات دولتی و سیاستمداران را نشان می دهد. به عبارت بهتر این شاخص نشان می دهد که وضعیت فساد در بخش عمومی هر کشور چگونه است. در بین کشورهای خاورمیانه امارات با کسب 70 امتیاز از صد امتیاز ممکن توانسته است در بین 180 کشور حاضر در رتبه بندی شاخص ادراک فساد در جایگاه 23ام دنیا و اول خاورمیانه قرار بگیرد.

به گزارش تابناک اقتصادی، از دیدگاه اقتصادی فساد یکی از عوامل بازدارنده رشد اقتصادی محسوب می شود و این پدیده شوم آثار منفی کمی و کیفی بسیاری بر تخصیص بهینه منابع و در نتیجه بر رفاه عمومی دارد.

از همین رو و به دلیل آثار فساد بر اقتصاد و زندگی مردم، این روزها برخی کشورهای خاورمیانه شاهد اعتراض شهروندان خود نسبت به فساد دولتمردانشان بوده اند. در ابتدا عراق و سپس مردم لبنان در اعتراض به فساد موجود راهپیمایی هایی را ترتیب داده اند. امروز نیز اعلام شد که مردم کویت بر علیه فساد دولتمردان خود به پا خواسته اند. حالا پرسش این است که وضعیت فساد در کشورهای خاورمیانه چگونه است؟

قبل از پاسخ به این پرسش باید گفت که اندازه گیری و مقایسه فساد، به دلیل آنکه این پدیده در خفا اتفاق می افتد اندکی مشکل است اما موسساتی در سطح بین المللی هستند که فساد را به روش های مختلفی در کشورهای سرتاسر دنیا اندازه گیری می کنند و نتایج آن را منتشر می نمایند. یکی از این موسسات، سازمان بین المللی شفافیت می باشد.

سازمان بین المللی شفافیت، یکی از مهمترین شاخص ها در زمینه فساد یعنی شاخص ادارک فساد را هر ساله تهیه و منتشر می کند. این سازمان، سازماني غيردولتي است كه در سال 1993 تأسيس و مقر اصلي آن در آلمان و هدف از ایجاد آن مبارزه با فساد است. شاخص CPI (شاخص ادراک فساد) به وسيله لامبدورف در ژوئن 1995 براي اولين بار تهيه و در سال 1996 به صورت رسمي منتشر شد.

شاخص ادارک فساد، میزان فساد موجود در میان مقامات دولتی و سیاستمداران را نشان می دهد. به عبارت بهتر این شاخص نشان می دهد که وضعیت فساد در بخش عمومی هر کشور چگونه است. گزارش های تهیه شده توسط سازمان بین المللی شفافیت بر پایه معیارهایی چون بررسی مدیریت دولتی در کشورها، شرایط دسترسی شهروندان به خدمات عمومی، ساختار حقوقی و قضایی حاکم در کشورها و موقعیت بخش خصوصی می باشد.

نمودار زیر که از داده های گزارش شاخص ادراک فساد سال 2018 استخراج شده است وضعیت فساد در کشورهای خاورمیانه را نشان می دهد. هر چقدر نمره یک کشور به صفر نزدیکتر باشد اقتصاد آن کشور فاسدتر است و هر چقدر این نمره به صد نزدیکتر باشد اقتصاد آن کشور از فساد به دور است. در بین کشورهای خاورمیانه امارات با کسب 70 امتیاز از صد امتیاز ممکن توانسته است در بین 180 کشور حاضر در رتبه بندی شاخص ادراک فساد در جایگاه 23ام دنیا و اول خاورمیانه قرار بگیرد. کویت نیز که این روزها شاهد تظاهرات شهروندان خود بر علیه فساد می باشد با کسب 41 امتیاز از صد در جایگاه 41م دنیا و ششم خاورمیانه قرار گرفته است. لبنان وضعیتی مشابه با ایران دارد و هر دو کشور با کسب امتیاز 28 از صد در رتبه 138م دنیا قرار گرفته اند. امتیاز ایران نسبت به سال 2017، دو نمره کاهش یافته است. این نشان می دهد که در سال 2018 در مقایسه با سال گذشته فساد در ایران بیشتر شده است. همچنین جایگاه ایران در سال 2017 در بین 176 کشور دنیا 130 بود که این جایگاه با هشت پله افزایش در سال 2018 در بین 180 کشور دنیا به 138 ارتقاء یافته است. عراق نیز با کسب امتیاز 18 در رتبه 168م دنیا قرار گرفته است.