تحریریه تابناک جهان؛درست پس از توافق برجام؛ باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به یکی از دانشگاههای آمریکا میرود تا از برجام دفاع کند؛ او میگوید مهمترین نگرانی امنیتی ایالات متحده در خاورمیانه اسرائیل است که خطر استفاده از سلاحهای متعارف علیه آنها از سوی کشورهای منطقه وجود ندارد؛ چرا که اسرائیل در دفاع از خودش در حوزه سلاحهای متعارف کشورهای منطقه، توانمند است و انواع سیستمهای دفاع موشکی، دفاع هوایی و همچنین پیشرفتهترین موشکها و ابزار نظامی را در اختیار دارد؛ تنها نگرانی ایالات متحده حمله احتمالی هستهای به ایران کشور است که ما با برجام خطر یک ایران بالقوه هستهای را از آنان دور کردیم.
به گزارش «تابناک» ایران البته چه با برجام و چه بدون برجام، قصد ساخت سلاح هستهای را نداشت و تا کنون نیز نداشته است؛ اما سئوال اینجاست که سلاحهای هستهای اسرائیل که به شدت هم اطلاعات مرتبط به آن محرمانه نگه داشته شده است، فقط برای بازدارندگی است یا آنان درصدد استفاده از سلاحهای هستهای به مقاصد پیشگیرانه نیز هستند؟
اهمیت خبر
پس از جنگ جهانی دوم تا امروز، دارندگان سلاح هستهای از آنان به عنوان عاملی بازدارنده استفاده کرده اند. اما این روزها آنچه که به گوش میرسد این است که مقامات رژیم اسرائیل در ذهن خود استفاده از این سلاحها را برای مقاصد پیشگیرانه را هم لحاظ کرده اند. پیشگیری نه به این معنا که از وقوع حملهای به خود ممانعت به عمل آورند؛ بلکه پیشگیری به این معنا که اجازه ندهند، توازن قوای منطقهای که اکنون آنان با در اختیار داشتن سلاح هستهای در آن دست برتر را دارند، دچار فروپاشی؛ لذا برای عدم ایجاد این موازنه نظامی در ذهن آنان حمله پیشگیرانه هستهای وجود دارد. نکتهای که چنین حمله پیشگیرانهای را برای رژیم اسرائیل محتمل کرده است؛ اول اطمینان آنان از عدم وجود سیستم پدافند موشکی و هوایی موثر در کشورهای منطقه است؛ دوم عدم انتقام گیری کشورهای هدف است و سوم عدم وجود چالشی موثر در نظام بین المللی است. با این وجود چنین حملهای ریسکهای خاص خود را دارد؛ ریسکی همچون تغییر ژئوپولتیک و مناسبات دیپلماتیک و همچنین آسیب پذیری که این رژیم گرفتار آن است.
بازدارندگی سلاحهای هسته ای، موضوعی نیست که به اراده کشورهای صاحب آن تکنولوژی وابسته باشد؛ کشوری به محض اینکه سلاح هستهای در اختیار داشته باشد، میزان بالایی از بازدارندگی را برای خود خریداری کرده است و بعید است کشورهای دیگر به راحتی با کشوری که دارای این سلاح هاست وارد درگیری نظامی تمام عیار شود. با این وجود آنگونه که از تحلیلهای تحلیل گران نزدیک به رژیم اسرائیل و البته صحبت مقامات آنان بر میآید، آنان از این سلاحها به مقاصد پیشگیرانه هم استفاده خواهند کرد.
بدین ترتیب اگر کشوری مانند ایران کلاهک هستهای داشته باشد و موشکی هم در اختیار داشته باشد که بتواند آن کلاهک را حمل کند، ممکن است در این صورت، رژیم اسرائیل در یک عملیات پیش دستانه از سلاح هستهای برای نابودی این تجهیزات استفاده کند. البته نوع استفاده از این سلاحها و هدفهای آن، ممکن است ملاحظاتی در نظر گرفته شود. مثلا این رژیم میتواند با موشکهای جریکو، تاسیسات هستهای ایران را مورد هدف قرار دهد؛ نکته مهم این است که اگر تابوی حمله هستهای به تاسیسات دشمن فرضی، شکسته شود، این حملات میتواند شامل دیگر اماکن و پایگاههای نظامی هم بشود. البته ریسک چنین حملهای حتما این خواهد بود که کشورهای دیگر منطقه در صورت استفاده از این سلاح به فکر توازن قوا بیفتند و به دنبال خرید یا تولید سلاح هستهای بروند.
حتی از این بیشتر، تحلیل گران معتقدند در صورتی که این رژیم خطر انتقال تجهیزات و یا تکنولوژی هستهای از سوی کشورهای دارنده این تکنولوژی را به گروههای غیر دولتی شبیه گروههای مقاومت هم بدهد، ممکن است برای نابودی تجهیزات هستهای کشور مادر هم اقدام کند.
اما سئوال اینجاست که تخریب تاسیسات و تجهیزات هستهای با سلاحهای متعارف هم امکان پذیر است، چرا اسرائیل به جای استفاده از سلاحهای متعارف به دنبال استفاده از سلاح هستهای باشد؛ به نظر میرسد آنچه در ذهن تصمیم گیران این رژیم میگذرد این است که اولا سلاحهای هستهای بسیار موثرتر تجهیزات و عوامل انسانی مرتبط با آن را از بین میبرد و ثانیا رعبی در دل بازیگران دولتی و غیر دولتی ایجاد میکند که آنان پس از حملات اسرائیل به سمت، تولید یا انتقال چنین تجهیزاتی نروند.
ملاحظات دیگری که در ذهن مقامات و تحلیل گران اسرائیلی وجود دارد این است که اگر چه در سطح سلاحهای متعارف آنان در منطقه، برتری مطلق دارند؛ اما آنان همچنان نگران این هستند که هر آن ممکن است، در محیط پیرامونی آنان اتفاقاتی بیفتد که آنان را به دردسر بیاندازد؛ مثلا در مصر انقلاب دیگری رخ دهد؛ یا نظام عربستان دچار بی ثباتی شود و یا ترکیه اقداماتی انجام دهد، لذا استفاده از آن را برای زمانی که ممکن است تغییراتی در منطقه هم رخ دهد، برای ایجاد رعب، مفید میدانند.