مشاور اصلی «ایلان ماسک» کیست؟/ حضور مهندسان بی تجربه در «وزارت کارآمدی دولت»

بر اساس گزارش‌ها، حدود ۴۰ نفر تحت نظر ایلان ماسک و استیو دیویس در «وزارت کارآمدی دولت» کار می‌کنند.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، به نظر می‌رسد که «دپارتمان (وزارت) کارآمدی دولت» (DOGE) ابتکاری از سوی ایلان ماسک به درخواست دونالد ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری او است که هدف آن کاهش هزینه‌های دولتی است. 

بر اساس این گزارش، ماسک و تیمش در هفته‌های نخست فعالیت خود تلاش کرده‌اند تا بوروکراسی فدرال را کاهش دهند، اما این اقدامات اکنون با چالش حقوقی مواجه شده است. دوازده ایالت اعلام کرده‌اند که علیه DOGE شکایت خواهند کرد تا دسترسی این دپارتمان به سیستم‌های پرداخت دولتی که شامل داده‌های شخصی آمریکایی‌ها است، مسدود شود.

دپارتمان کارآمدی دولت (DOGE) چیست؟

برخلاف وزارتخانه‌هایی مانند وزارت آموزش، DOGE در واقع یک نهاد رسمی فدرال محسوب نمی‌شود. دلیل این موضوع این است که ایجاد یک وزارتخانه جدید نیاز به تأیید کنگره دارد، اما DOGE بدون چنین تأییدی ایجاد شده است.

به نظر می‌رسد این نهاد بیشتر یک ابتکار اجرایی تحت نظارت ایلان ماسک باشد که با دستور مستقیم رئیس‌جمهور ترامپ شکل گرفته است، بدون آنکه مسیر قانونی تصویب در کنگره را طی کند.

دپارتمان کارآمدی دولت (DOGE) چگونه ایجاد شد و چه هدفی دارد؟

DOGE نه یک وزارتخانه رسمی بلکه یک سازمان موقت است که با دستور اجرایی دونالد ترامپ تأسیس شد. نام رسمی آن «سازمان موقت خدمات» ایالات متحده است و طبق این دستور اجرایی، فعالیت آن تا ۴ جولای ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت.

هدف رسمی DOGE بر اساس دستور اجرایی ترامپ، «به حداکثر رساندن کارآمدی و بهره‌وری دولت» از طریق «مدرنیزه کردن فناوری و نرم‌افزار‌های فدرال» است. اما ترامپ در اظهارات عمومی خود تأکید کرده که این سازمان قرار است: ۱-بوروکراسی دولتی را از بین ببرد؛ ۲-مقررات اضافی را حذف کند؛ ۳-هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهد و ۴-ساختار آژانس‌های فدرال را بازنگری کند.

برای اجرای این مأموریت، دستور اجرایی ترامپ تیم‌های DOGE را درون نهاد‌های مختلف دولتی مستقر کرده و به آنها دسترسی کامل و فوری به تمامی سوابق غیرمحرمانه، سیستم‌های نرم‌افزاری و فناوری اطلاعات سازمان‌های فدرال داده است، البته در حدی که با قوانین سازگار باشد.

ایده DOGE از کجا آمد؟

ایلان ماسک که مالک شبکه اجتماعی X (توئیتر سابق) نیز هست، در ۱۳ جولای ۲۰۲۴ از کارزار انتخاباتی ترامپ حمایت کرد. یک ماه بعد، او در گفتگویی زنده در X پیشنهاد داد که ترامپ یک کمیسیون ویژه برای «کارآمدسازی دولت» تشکیل دهد و خودش را برای هدایت آن معرفی کرد. به نظر می‌رسد این ایده در نهایت منجر به ایجاد DOGE شد.

چگونه ایلان ماسک به ریاست DOGE رسید؟

وقتی ایلان ماسک در یک گفتگوی زنده پیشنهاد ایجاد یک کمیسیون برای «کارآمدسازی دولت» را مطرح کرد، دونالد ترامپ بلافاصله گفت: «من عاشق این ایده‌ام.»

مدتی بعد، ترامپ تأیید کرد که به‌طور جدی به انتصاب ماسک در یک نقش مشورتی یا حتی در کابینه فکر می‌کند. او در ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ گفت: «او فردی بسیار باهوش است. اگر قبول کند، قطعاً از او استفاده خواهم کرد. او یک نابغه است.»

همان روز، ماسک در شبکه اجتماعی X تصویری که با هوش مصنوعی تولید شده بود، منتشر کرد که او را در پشت یک تریبون با نام «دپارتمان کارآمدی دولت» (DOGE) نشان می‌داد. او نوشت: «من آماده خدمت هستم.»

نقش ماسک در پیروزی ترامپ

ماسک در جریان انتخابات ۲۵۰ میلیون دلار برای حمایت از کارزار انتخاباتی ترامپ هزینه کرد. در نوامبر ۲۰۲۴، ترامپ که حالا رئیس‌جمهور منتخب بود، اعلام کرد که ماسک و ویوک راماسوامی، کارآفرین و چهره سیاسی راست‌گرا، رهبری دپارتمان جدید کارآمدی دولت را بر عهده خواهند داشت. وظیفه این نهاد، «ارائه مشاوره و راهنمایی از خارج از دولت» تعریف شد.

چه کسانی در DOGE نقش دارند؟

ابتدا ویوک راماسوامی قرار بود همراه با ایلان ماسک رهبری DOGE را بر عهده داشته باشد، اما پیش از آغاز رسمی دولت ترامپ، از این نقش کناره‌گیری کرد. در نتیجه، ماسک به‌تنهایی این نهاد را اداره می‌کند.

کاخ سفید اعلام کرده که ماسک یک «کارمند ویژه دولت» محسوب می‌شود. این عنوان به فردی اطلاق می‌شود که «در طول یک سال، حداکثر ۱۳۰ روز برای دولت کار می‌کند.» این وضعیت ماسک را از برخی الزامات افشای مالی و قوانین مربوط به تعارض منافع معاف می‌کند.

منافع تجاری ماسک و DOGE

با توجه به اینکه ماسک مالک تسلا، اسپیس‌ایکس و سایر شرکت‌های بزرگ است، بسیاری معتقدند که او منافع تجاری قابل‌توجهی در تعامل با دولت فدرال دارد.

نقش استیو دیویس در DOGE

استیو دیویس، یکی از مشاوران دیرینه ماسک و مدیرعامل شرکت Boring Company، مسئولیت مستقیم تیم‌های DOGE را بر عهده دارد. دیویس پیش‌تر نقش کلیدی در کاهش هزینه‌ها در X (توئیتر سابق) و اسپیس‌ایکس ایفا کرده بود.

طبق گزارش نیویورک تایمز، دیویس «قدرت فوق‌العاده‌ای در سراسر نهاد‌های دولتی فدرال به دست آورده است.» این مسئله نگرانی‌هایی را درباره نفوذ شرکت‌های خصوصی در تصمیم‌گیری‌های دولتی ایجاد کرده است.

چه کسانی در تیم DOGE فعالیت می‌کنند؟

بر اساس گزارش‌ها، حدود ۴۰ نفر تحت نظر ایلان ماسک و استیو دیویس در DOGE کار می‌کنند. این تیم شامل افراد زیر است:

-یک مهندس سابق تسلا
-یک کارمند سابق xAI شرکت هوش مصنوعی ماسک
-یک کارمند اسپیس‌ایکس
-یک کارمند شبکه اجتماعی X توئیتر سابق
-یک بانکدار که در خرید توئیتر به ماسک کمک کرد
-همسر استفن میلر، معاون ارشد ترامپ در امور سیاست‌گذاری
-چندین مهندس ۱۹ تا ۲۴ ساله که تجربه کمی در دولت دارند یا کاملاً بی‌تجربه‌اند.

سطح قدرت ماسک در DOGE

طبق گزارش نیویورک تایمز در ۳ فوریه ۲۰۲۵، برخی مقامات دولت ترامپ، ماسک را فردی با «سطحی از خودمختاری که تقریباً هیچ‌کس قادر به کنترل آن نیست» توصیف کرده‌اند.

اما ترامپ سریعاً این ادعا را رد کرد و به خبرنگاران گفت: «ایلان نه می‌تواند و نه خواهد توانست بدون تأیید ما کاری انجام دهد. اگر چیزی بدون تأیید من بود، خیلی سریع به شما اطلاع می‌دادم.»

DOGE تاکنون چه کرده است؟

در چند هفته اول، تیم ماسک در DOGE اقدامات متعددی انجام داده که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

اقدامات DOGE تاکنون

در چند هفته اول فعالیت، تیم ایلان ماسک در DOGE چندین اقدام بحث‌برانگیز انجام داده است:

کنترل اداره مدیریت نیروی انسانی (OPM)

اداره مدیریت نیروی انسانی، مسئول مدیریت منابع انسانی دولت فدرال است. DOGE تلاش کرد ۲ میلیون کارمند دولتی را متقاعد کند تا بسته «استعفای معوق» را بپذیرند، که به نظر می‌رسد تلاشی برای کاهش نیروی کار دولت باشد.

مقابله با برنامه‌های تنوع، برابری و شمول (DEI)

از کارمندان دولتی خواسته شد همکارانی را که در این برنامه‌ها کار می‌کنند، گزارش دهند.

تیم DOGE به سیستم‌های رایانه‌ای اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) دسترسی پیدا کرد تا برنامه‌ها و کارکنان مرتبط با سیاست‌های تنوع را شناسایی کند.

برچیدن آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)

USAID سازمان اصلی دولت آمریکا برای کمک‌های بشردوستانه و توسعه بین‌المللی است. DOGE کارکنان این سازمان را به مرخصی فرستاد، وب‌سایت آن را تعطیل کرد و فعالیت‌های خارجی‌اش را متوقف ساخت. 

ماسک در X نوشت: «آخر هفته را صرف انداختن USAID در دستگاه خردکن کردیم. می‌توانستم به مهمانی‌های فوق‌العاده‌ای بروم، اما این کار را انجام دادم.»

ترامپ بعداً اعلام کرد کرد که USAID توسط تندرو‌های رادیکال اداره می‌شد.»

کنترل اداره خدمات عمومی (GSA)

این اداره مسئول مدیریت املاک فدرال و فناوری اطلاعات دولت آمریکا است. تیم DOGE برای لغو قرارداد‌های اجاره‌ای و کاهش ۵۰٪ از بودجه GSA وارد عمل شد.

اقدامات جنجالی اخیر DOGE

دسترسی کامل به سیستم مالی وزارت خزانه‌داری. DOGE علی‌رغم مخالفت کارمندان ارشد دولتی، کنترل کامل بر سیستم رایانه‌ای وزارت خزانه‌داری را به دست آورد. این سیستم مسئول تقریباً تمام پرداخت‌های دولتی است، از جمله:

-چک‌های تأمین اجتماعی
-بازپرداخت مالیاتی
-حقوق کارکنان دولت
-پرداخت به پیمانکاران دولتی.

بر اساس ایمیل‌هایی که نیویورک تایمز بررسی کرده، DOGE تلاش کرده از این دسترسی برای «مسدود کردن پرداخت‌های» USAID استفاده کند.

دسترسی به سیستم‌های مالی و قرارداد‌های مراکز خدمات درمانی (CMS)

این نهاد مسئول مدیریت بیمه درمانی بیش از ۱۴۰ میلیون سالمند و آمریکایی کم‌درآمد است. ماسک در X نوشت: اینجاست که بزرگ‌ترین کلاهبرداری مالی در حال وقوع است.

این اقدام نگرانی‌هایی درباره تأثیرات احتمالی بر پرداخت‌های درمانی و سلامت عمومی ایجاد کرده است.

آیا DOGE قوانین را نقض می‌کند؟

به گفته کارشناسان، DOGE احتمالاً در حال انجام اقدامات غیرقانونی است.

USAID توسط کنگره در سال ۱۹۹۸ تأسیس شد، به این معنی که فقط کنگره می‌تواند آن را منحل کند یا در وزارت خارجه ادغام نماید.

سایکرشنا پراکاش، استاد حقوق دانشگاه ویرجینیا، به مجله Time گفت که ترامپ «اختیار قانونی برای نادیده گرفتن قانونی که یک وزارتخانه یا آژانس دولتی را ایجاد کرده، ندارد.»

پیامد‌های حقوقی و سیاسی

احتمال شکایت ایالت‌ها و کنگره برای متوقف کردن فعالیت DOGE وجود دارد. دسترسی این نهاد به سیستم‌های مالی و داده‌های حساس می‌تواند بحث‌های جدی درباره حریم خصوصی، سوءاستفاده از قدرت و تعارض منافع ایجاد کند.

واکنش مقامات ارشد دولتی و دیوان عالی به این اقدامات هنوز مشخص نیست.

مشکلات حقوقی و شکایات علیه DOGE

دسترسی DOGE به داده‌های حساس خزانه‌داری و سایر نهاد‌های دولتی ممکن است چندین قانون فدرال را نقض کند. بر اساس گزارش مجله Time، این اقدامات می‌توانند ناقض قوانین زیر باشند:

-قانون حفظ حریم خصوصی ۱۹۷۴ (Privacy Act of ۱۹۷۴)
-قانون مدرن‌سازی امنیت اطلاعات فدرال (FISMA)
-قانون کلاهبرداری و سوءاستفاده رایانه‌ای (CFAA)
-قوانین سخت‌گیرانه حفظ حریم خصوصی مالیات‌دهندگان در کد مالیاتی آمریکا

چندین شکایت قضایی علیه DOGE تنظیم شده است. منتقدان معتقدند که این نهاد در تلاش برای دستکاری سیاسی در پرداخت‌های دولتی یا حتی جلوگیری از آنها بدون مجوز کنگره است.

با این حال، سیستم قضایی معمولاً کندتر از اقدامات ماسک عمل می‌کند و ممکن است مدتی طول بکشد تا دادگاه‌ها به این پرونده‌ها رسیدگی کنند.

DOGE چقدر می‌تواند از هزینه‌های دولت کاهش دهد؟

ماسک در ابتدا وعده کاهش ۲ تریلیون دلاری از بودجه ۷ تریلیون دلاری فدرال را داد. اما ماه گذشته، این هدف را تعدیل کرد و گفت که این فقط یک سناریوی ایده‌آل بوده است.

در عمل، میزان موفقیت DOGE در کاهش هزینه‌های دولتی به عوامل حقوقی، واکنش‌های سیاسی و مقاومت نهاد‌های دولتی بستگی دارد.

ماسک اخیراً در مورد هدف کاهش ۲ تریلیون دلاری هزینه‌های دولت گفته است: فکر می‌کنم ما به دنبال ۲ تریلیون خواهیم بود. اما باید مقداری اضافه در نظر بگیریم. اگر برای ۲ تریلیون تلاش کنیم، احتمالاً به ۱ تریلیون می‌رسیم.

اما بیشتر اقتصاددانان با این پیش‌بینی مخالفند.

جسیکا ریدل، اقتصاددان ارشد در مؤسسه منهتن که قبلاً به عنوان مشاور اقتصادی سناتور جمهوری‌خواه «راب پورتمن» از ایالت اوهایو فعالیت می‌کرد، در X نوشت: ترامپ طی دهه آینده حدود ۸ تریلیون دلار کاهش مالیات و افزایش هزینه‌ها را پیشنهاد داده است. با تمام تبلیغات DOGE، اصلاحات اجرایی و اداری تنها در بهترین حالت می‌توانند ۱-۲ درصد از هزینه‌های فدرال را صرفه‌جویی کنند و تنها بخش کوچکی از برنامه مالی قرمز ترامپ را جبران کنند.

چالش‌های واقعی کاهش هزینه‌های دولت

ریدل ادامه داد که ترامپ قبلاً هزینه‌های تأمین اجتماعی، مدیکر، دفاع، خدمات به کهنه‌سربازان، مرز و بهره‌برداری از بدهی را از لیست صرفه‌جویی‌ها کنار گذاشته است که ۲/۳ هزینه‌ها را شامل می‌شود. این موضوع فضای کمی برای کاهش‌های تریلیون‌دلاری باقی می‌گذارد.

او همچنین تأکید کرد: شما نمی‌توانید با کاهش هزینه‌های اضافی، اخراج کارمندان دولتی و قطع بودجه از مهاجران و خارجی‌ها، کسری بودجه را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهید.

ریدل اضافه کرد: هیچ راه میان‌بری وجود ندارد. شما باید کاهش مالیات را متوقف کرده و سپس به مسائلی مانند تأمین اجتماعی، مدیکر، دفاع و بسیاری از برنامه‌های محبوب دیگر رسیدگی کنید.