انتشار خبری با تیتر انتخاب «محبوبترین کارگردانها» توسط مردم پایتخت در روزهای اخیر جنجالهایی در پی داشت و حتی ابعادش از مرزهای ایران نیز وسعت بیشتری یافت و در این باره نقدها و تحلیلهای فراوانی مطرح شد؛ اما این نظرسنجی جنجالی با چه کیفیتی صورت پذیرفته و جامعه آماریاش چه گروهی بودند؟
به گزارش «تابناک»، در روزهای اخیر خبری منتشر شد که در آغاز آن آمده بود، محبوبترین سینماگران در نظرسنجی رسمی وزارت ارشاد معرفی شدند و در ادامه ابراهیم حاتمیکیا، مسعود دهنمکی، اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، مهدی فخیمزاده و رضا عطاران به ترتیب جایگاه محبوبترینها را داشتند. پس از انتشار این نظرسنجی که میان پایتخت نشینان صورت گرفته بود، برخی درباره نتایج این نظرسنجی تشکیک ایجاد کردند و برخی دیگر، برخورد متفاوتی با این نتایج داشتند و حتی به نشانهشناسی در این زمینه پرداخته بودند.
این حواشی تا به امروز استمرار داشته و به ویژه در برخورد دوم، نقدهای عجیبی در تحلیل این نظرسنجی که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت پذیرفته، منتشر شد که چندان دقیق نبود، چرا که مشخص نبود این نظرسنجی چگونه و میان چه جامعه آماری با چه میزان توجه به سینمای ایران صورت پذیرفته و در واقع این نظرسنجی، فرصتی برای تقابل دو گروه شد که البته اتفاق تازهای در عرصه فرهنگ نیست اما تاکنون درباره چنین خبر مبهمی در حوزه سینما چنین تقابلی رقم نخورده بود؛ نظرسنجی که توسط سازمان سینمایی نیز انجام نشده بود.
بابک دربیگی، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتوگو با «تابناک» ضمن اشاره به اینکه نظرسنجی مذکور توسط پژوشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد صورت پذیرفته، یادآور شد: این نظرسنجی همراستا با سی و دومین جشنواره فیلم فجر بوده و پیش از این نیز انجام گرفته بود و چیز تازهای نیست و تنها در سالهای اخیر، نتایج نظرسنجیها رسانهای نمیشد و این نظرسنجی رسانهای شده است. رویکرد تازه ما، انتشار نتایج نظرسنجیهاست، چرا که این نظرسنجیها محرمانه نیست.
وی درباره شیوه انجام این نظرسنجی ـ که ظاهراً خلاصهاش برای نخستین بار در خبرگزاری دولت منتشر شد ـ گفت: جامعه آماری این نظرسنجی ۴۰۲ تن و به شیوه تلفنی بوده و نتایج قطعاً درست است، چرا که در شهر تهران نظرسنجی علمی با ۳۸۴ نفر که کامل به پرسشهای نظرسنجی پاسخ دهند، نیز نتایج قابل پذیرشی دارد.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد در پاسخ به اینکه دقیقاً درباره کارگردانها، «محبوبترین» یا «بهترین» مردم پرسش قرار گرفته، تأکید کرد: در نظرسنجی طبیعتاً درباره «بهترین کارگردان» از شرکت کنندگان نظرخواهی شده و البته پرسشهای دیگری نیز مطرح شد که تحت الشعاع این پرسش قرار گرفته و اتفاقاً نتایج جالبی را در پی داشته است؛ برای نمونه ۶۷ درصد شرکت کنندگان در یک سال گذشته به سینما نرفته بودند، ۸۱ درصد تاکنون در جشنواره فیلم فجر شرکت نکرده بودند و ۶۹ درصد از زمان دقیق برگزاری جشنواره فیلم فجر آگاهی نداشتند.
دربیگی ادامه داد: از میان شرکت کنندگان در این نظرسنجی ۶۳ درصد از نتایج جشنواره فیلم فجر اطلاع نداشتند و ۴۰ درصد نیز گفتند فیلمهای جشنواره را نگاه نمیکنند. همچنین ۵۴ درصد از نظردهندگان تأکید داشتهاند به سینما نمیروند و تا زمان ورود فیلمهای سینمایی به شبکه خانگی صبر میکنند؛ افزون بر اینها، ۵۶ درصد از شرکت کنندگان گفتهاند که فیلمهای ایرانی میبینند و ۲۳.۴ درصد تماشاچی فیلمهای هالیوودی هستند. ۵۷ درصد از حاضران در جامعه آماری این نظرسنجی نیز بر لزوم نبود هرگونه فیلتر و ممیزی بر فیلمها تأکید کردهاند.
وی خاطرنشان کرد: به رغم دقت در این نظرسنجیها، نمیتوان مطلقا به نتایج این نظرسنجیها تکیه کرد و مبنای تحلیلهای خاص قرار داد، چرا که هر نظرسنجی ابعاد، کارکردها و محدودیتهای خاص خود را دارد. البته بنده چون آقای حاتمی کیا را دوست دارم و به همین دلیل از اینکه ایشان نفر نخست این نظرسنجی انتخاب شده، خوشحالم اما اعتقاد دارم ایشان به لحاظ فردی و هنری در جایگاهی هستند که درست نیست برخی تلاش کنند از ایشان برای خود بلندگو بسازند و اعتبار ایشان را صرف مسائل گذرا کنند.
دربیگی تصریح کردک نقدهایی که آقای حاتمی کیا در قبال حوزه فرهنگ نیز مطرح کردهاند، محترم است و ما به دید منت میپذیریم و رفعش میکنیم و اساساً از خطوط قرمز نیز نمی گذریم که چنان مباحثی مطرح شود و بنابراین به واسطه علاقهای که به آقای حاتمی کیا داریم، نقدهای ایشان را به حساب دلسوزی میگذاریم و میپذیریم. با این حال، عدهای چنین فضای ذهنی ندارند و یک استراتژی دارند که یک دو قطبی ایجاد کرده و ایجاد تنش کنند و ظاهراً حتی این نظرسنجی نیز برای عدهای همین کارکرد را یافته است.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد در نقد این استراتژی گفت: اینکه برخی جریانها از طریق رسانههایشان بخواهند نیروهای انقلاب را دوپاره کرده و فرزندان امام و یادگارهای دفاع مقدس را به یک سو برده و هرکس به این سو نیامد، در جبهه مقابل قرار دهند و گروهی روشنفکر مذهبی و انقلابی و دیگران را روشنفکر غرب زده معرفی کنند و بدین ترتیب نیروهای انقلاب را رودروی هم قرار داده و فضای سیاسی و فرهنگی را ملتهب سازند، اتفاق تازهای نیست و پیش از این نیز در این زمینه تلاش شد و من امیدوارم درگیر این خط کشیها نشویم.