همان طور که در خبر‌ها آمد، نواز شریف نخست وزیر پاکستان در سفری کوتاه به ریاض و تهران، دور تازه‌ای از نقش آفرینی‌های کشورش را در منطقه این بار در قالب میانجی‌گری میان ایران و عربستان کلید زد. فارغ از جزئیات خبر، تابناک به منظور شفاف سازی نوع و امکان نقش آفرینی دولت پاکستان، در این رابطه، با یکی از اساتید و کار‌شناسان حوزه ژئوپلیتیک مصاحبه‌ای ترتیب داده است.
به گزارش «تابناک»، دكتر كيومرث يزدان پناه، عضو هيأت علمي دانشگاه تهران در اين گفت و گو با بيان اينكه كشور پاكستان، يكي از مؤثرترين همسايه هاي شرقي جمهوري اسلامي ايران است، گفت: بعد از پيدايش پاكستان در نقشه سياسي جهان در سال 1947 ميلادي به اين سمت اين كشور در بين 15 همسايه ايران، يكي از مهم ترين همسايگان ايران بوده كه بعد از انقلاب اسلامي، به يكي از معتمد ترين همسايه هاي ايران تبديل شده است.
وي در ادامه گفت: بايد در نظر داشت، اين كشور بزرگ مسلمان همچنين براي كشور عربستان نيز يك متحد استراتژيك است و با عربستان نيز روابط حسنه و خوبي دارد... بنابراين كشوري با ماهيت پاكستان كه نقش حائل ژئوپليتيكي در شبه قاره هند دارد، مي تواند در زمينه نقش آفريني در رابطه با كاهش تنش ميان ايران و عربستان بسيار مؤثر باشد.
رئيس سابق دانشكده جغرافياي دانشگاه تهران افزود: به نظر وی، سفر نواز شريف به تهران از سه بعد حائز اهميت است؛
1- مفهوم ژئوپليتيكي اين سفر آن است كه پاكستان از هرگونه تنش ميان عربستان و ايران نفع نمي برد و آنها بر اين موضوع واقف هستند.
2- از نظر سياسي پاكستان تا به امروز نقش مؤثري در تنظيم روابط ميان كشورهاي اسلامي به ويژه منطقه جنوب غرب آسيا نداشته و اكنون فرصتي براي اسلام آباد ايجاد شده كه با بازي كردن نقش ميانجيگري بر پرستيژ و وجه سياسي خود بيفزايد كه دلايل اين موضوع هم متعدد است و بايد گفت، پاكستاني ها در عرصه سياسي به ايران بدهكار و به عربستان نيز مديون هستند و لذا به دنبال جبران آنند.
3- از نظر ژئو استراتژي نيز پاكستاني ها عاقل تر از اين هستند كه به تشديد اختلاف ها دامن بزنند، زيرا از درگيري در آينده ضرر مي كند.
این استاد دانشگاه همچنين اشاره كرد: با در نظر گرفتن سه مفهوم راهبردي مذكور مقامات پاکستانی تلاش مي كنند، نقش ميانجي را بازي كنند، ولي بايد توجه كرد، پاكستان به تنهايي نمي تواند اقدامي پيش ببرد چون طرف حساب اين كشور، دو قدرت بزرگ منطقه هستند كه هر كدام براي خود از وزن ژئوپليتكي ويژه اي برخوردارند.
وی افزود: وضعيت سياسي و حاكميتي كشور عربستان، به گونه اي است كه به سختي مي تواند ميانجي پذير باشد، چون خود را ام القرا و محور جهان اسلام مي داند و لذا تا آنجا كه بتوانند، سعي مي كند از تأثيرپذيري عقب باشد.
از سوي ديگر، جايگاه جمهوري اسلامي ايران هم داراي موقعيت بي رقيب ژئوپليتيك در منطقه جنوب غرب آسيا و حوزه خليج فارس است و چند بعدي بودن ابعاد امنيت ملي ايران نيز اين اجازه را نمي دهد كه به عربستان امتياز بدهد؛ لذا مي توان گفت، بازي كردن نقش ميانجي براي پاکستان دشوار خواهد بود.
يزدان پناه در بخش ديگري از سخنانش افزود: در مجموع بايد گفت، پاكستان مي تواند تا حدودي اختلافات في ما بين ايران و عربستان را كاهش دهد؛ اما بايد تأكيد كرد، پاكستان نمي تواند تمام اختلافات را يكباره و به تنهايي برطرف كند.
وي در پايان افزود: همچنين به نظر مي رسد، چون تنش ميان ايران و عربستان بوي نظامي مي دهد، براي همين، وزير دفاع ايران به عنوان نماد اقتدار ملي، از آقاي نواز شریف استقبال كرده است تا اين پيام را به عربستاني ها بدهد كه ايران حاضر به پهن كردن فرش قرمز و دادن امتياز به اين كشور نيست.
