یک سوال کلیدی پیرامون طرح گازسوزکردن رایگان خودرو‌ها

به گزارش «تابناک»؛ آذرماه امسال که وزیر نفت کشورمان، CNG یا همان "گاز طبیعی فشرده" را «سوخت ملی» خواند و بر دسترسی مستقیم ۹۵ درصد جمعیت کشورمان به آن و همچنین فراوانی منابع این سوخت در کشور تاکید کرد، طرحی کلید خورد که هدف از آن تامین مالی دوگانه سوزکردن خودرو‌های عمومی در کشور بود.

دقت در سخنان آن روز زنگنه، حاوی نکات جالب توجهی است؛ از جمله اینکه ۲۶۰۰ جایگاه سی ان جی در کشور فعال است که روزانه معادل ۲۲ میلیون لیتر بنزین و گاز طبیعی فشرده به مراجعان تحویل می‌دهند و همین جایگاه‌های موجود می‌توانند دو برابر این میزان سوخت را هم توزیع کنند. یا این نکته که براساس توافق با سازمان استاندارد، راه برای سایر خودرو‌ها نیز که می‌خواهند دوگانه‌سوز شوند، باز شده است.

از این نکات مهمتر، بر اساس سخنان وزیر نفت کشورمان، «تمامی ایستگاه‌ها و تجهیزات صنعت سی ان جی در داخل کشور تولید می‌شود» که نکته‌ای بسیار کلیدی و بااهمیت است، به ویژه از آن روی که می‌دانیم واردات بنزین در شرایط اقتصادی فعلی و تشدید تحریم‌ها علیه کشورمان، دشوار شده و جایگزین کردن سوخت خودروها، راهکاری موثر برای عبور از این مسائل است.

موضوعی که زنگنه نیز بر آن تاکید داشت و گفت: «لازم است استفاده از سی ان جی را بالا ببریم و تعداد خودرو‌های سی ان جی سوز بیشتری داشته باشیم. این کار باعث کاهش مصرف سوخت نمی‌شود، بلکه سبد سوخت را تغییر می‌دهد. برای خودرو‌های گازوئیلی نیز تلاش می‌شود تا LPG یا همان گاز مایع جایگزین شود، زیرا هزینه را به نصف کاهش می‌دهد.»

البته از سخنان آن روز وزیر زمان زیادی نگذشته، اما ظاهرا در همین بازه کوتاه، گشایش‌های بزرگی در این عرصه رقم خورده است؛ آنقدر بزرگ که حالا دولتمردان از رایگان نمودن گازسوز کردن خودرو‌های عمومی خبر می‌دهند و تاکید دارند که این اتفاق طی روز‌های آتی اجرایی خواهد شد؛ پروژه‌ای که دولت تامین ۶۵۰۰ میلیارد تومان هزینه آن را کامل عهده دار شده است.

این خبری است که در روز‌های گذشته و به نقل از حسن قلی‌پور، مدیر طرح سی‌ان‌جی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منتشر شده و بر اساس آن، تمامی خودرو‌های عمومی بنزینی شامل یک میلیون و ۴۰۰ هزار وانت، تاکسی، ون و دیگر مسافربر‌های شخصی در صف دوگانه‌سوز شدن قرار می‌گیرند. با این یادآوری که گنجاندن «مسافربر‌های شخصی» مقدمه تسری این طرح به همه خودروهاست.

کافی است به آمار و ارقام مسافربر‌های شخصی و شاغلین در تاکسی‌های آنلاین توجه کنیم تا دریابیم که مرزبندی‌های میان خودرو‌های شخصی و مسافربری چقدر باریک و نامشخص شده و تفکیک آن‌ها در طرح‌هایی مثل گازسوز کردن رایگان چه اندازه ناشدنی است؛ اتفاقی که البته مورد نظر دولتمردان نیست و وزیر نفت به وضوح تاکید کرده که تغییر سبد سوختی در دستور کار ایشان قرار دارد که طبیعتا بحثی عمومی است، نه منحصر به خودرو‌های عمومی.

اتفاقی که اگر رقم بخورد، هم نفع دولت را در پی دارد و نیازمندی به واردات و تهیه و توزیع بنزین که سوختی گران است را کاهش می‌دهد و از بین می‌برد و هم به نفع مردم است و هزینه هایشان را کاهش خواهد داد؛ اما آیا این تغییر سوخت اتفاقی مثبت و بی ضرر و زیان است؟ کنکاش در این خصوص به چند ابهام می‌رسد که دست کم یکی از آن‌ها به شدت قابل تامل است.

اینکه پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته که نشان می‌دهد سی ان جی برخلاف برخی تبلیغات و آنچه باور عمومی در این خصوص را شکل داده، سوختی پاک و بی آلایندگی نیست و حتی دست کمی از بنزین در این خصوص ندارد. مساله مهمی که غفلت از آن می‌تواند این تغییر سبد سوخت را به اتفاقی نامبارک تبدیل کند، چون بی گمان ارزان بودن سی ان جی به نسبت بنزین، موجب افزایش مصرف آن خواهد شد و در نتیجه آلودگی هوا افزایش خواهد یافت.

موضوعی کلیدی که معلوم نیست در طرح دوگانه سوز کردن رایگان خودرو‌ها دیده شده یا نه و از آن مهم تر، پیوست محیط زیستی دارد یا خیر؟! پیوستی که نشان خواهد داد تاثیر این طرح در کیفیت هوا چیست و آیا به آلوده کردن آن منجر خواهد شد یا برعکس. اینکه دورنمایش چیست و آیا قرار است مثل بنزین که ارتقای استانداردش در دستور کار بوده و هست، ارتقای کیفیت بیابد یا خیر و در نهایت، اینکه آیا طرحی برای انطباق خودرو‌ها با آن در دستور کار قرار دارد یا قرار است همه این ابهامات را بعد‌ها و عملی پاسخ بگیریم؟!