به گزارش
تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی آخرین روز بهمن ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
تدوین نظامنامه انجمن صرافان تهران
30 بهمن1290: نظامنامه انجمن صرافان تهران در 192 صفحه ی 17 سطری نوشته شده است. انجمن صرافان تهران از جمله انجمن هایی است که پس از استقرار نظام مشروطه در ایران و شکل گیری انجمن های متعدد ایجاد شد که نظامنامه انجمن صرافان تهران، در بردارنده مختصات و مقرراتی است که برای اجرای امور و حدود وظایف و اختیارات اعضای آن نوشته شده است. البته متن نظامنامه انجمن صرافان که هم اکنون در بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران نگهداری می شود، کامل نیست و طبق آنچه در این رونوشت آمده دارای دو شعبه بود. شعبه اول مربوط به تمام صرافان ایرانی می شد و در 12 فصل تدوین شده است. از این یادداشت اینگونه به نظر می رسد که این یادداشت به احتمال زیاد پیش نویس متن اصلی است که به طور ناقص باقی مانده است.
درخواست های پنج گانه دولت ایران از انگلستان
30 بهمن1296: دولت ایران از طریق وزارت امور خارجه از دولت انگلیس خواست هرچه زودتر در موارد پنجگانه زیر تصمیم اتخاذ کند. این موارد عبارتند از:
1) مساعدت در تخلیه ایران و واگذاری پلیس جنوب به این دولت
2) الغای عهدنامه 1907 و رفع اثر اولتیماتوم 1911
3) قبول مشارکت نماینده ایران در کنفرانس صلح جهانی
4) تجدید نظر در تعرفه گمرکی
5) پرداخت عایدات گمرک پس از کسر اقساط قروض
نارضایتی اهالی فارس از مالیات های سرسام‌آور
30 بهمن1297: عبدالحسین میرزا فرمانفرما از چهره های عجیب تاریخ ایران معاصر است. رفتار فرمانفرما در حوزه مالیات در استان فارس به گونه ای بود که نارضایتی مردم را در پی داشت به گونه ای که اهالی فارس معتقد بودند، فرمانفرما می بایست هرچه زودتر در امر مالیات تجدید نظر کند چرا که به واسطه آفت زدگی محصول لازم بود در مالیات فارس تخفیف داده شود. در 23 ربیع الثانی 1338 قمری اعلام شد که کمیسیونی از اعضای خبره تشکیل شده تا میزان آفت زدگی را تعیین کند. از طرفی تا مالیات ها جمع نمی شد، فرمانفرما نمی توانست حقوق ادارات را بپردازد و مردم هم از پرداخت مالیات سرباز می زدند. فرمانفرما از دولت تقاضا کرد تا به وی اجازه دهد برای وصول مالیات به شمال ایالت فارس قوای نظامی اعزام کند. هرچند در نهایت اقدامات وی اثر نکرد و وضعیت کارمندان و حقوق بگیران نیز وخیم گردید.
اطلاعاتی در خصوص فروش نفت ایران
30 بهمن1332: سرتیپ فرزانگان، سخنگوی دولت در این روز در نشست خبری با خبرنگاران ضمن بیان اینکه قراردادهای نفتی پیشین ایران جنبه تبلیغاتی داشته و ایران هنوز مقداری از بهای فروش نفت خود را دریافت نکرده است، گفت: مشکل نفت با توجه به قوانین موضوعه از جمله قانون 9 ماده ای مربوط به ملی شدن صنعت نفت حل خواهد شد.
اعلامیه تکفیر سه میلیون هلندی
18 فوریه 1568: کلیسای کاتولیک در این روز به پشتیبانی از پادشاه وقت اسپانیا در یک اعلامیه تکفیریه، سه میلیون هلندی پروتستان را متهم به الحاد کرد و سزاوار مرگ دانست. این اتهام در جریان جنگ های 80 ساله وارد آمده بود. هلندی ها برای نجات خود از سلطه پادشاه کاتولیک مذهب اسپانیا، دست به مبارزه ای فراگیر زده بودند. جنگ های 80 ساله که به برتری اسپانیا پایان داد در سال 1568 آغاز شد و در سال 1648 پایان یافت. این اعلام تکفیر که بر سرنوشت سه میلیون نفر اثر می گذاشت، تاثیر بسیاری بر اقتصاد هلند داشت و حتی امنیت را در فضای اقتصادی از بین برد.
تصویب اولین قانون کار برای کودکان
18 فوریه 1568: روبرت پیل که یک کارخانه دار بود در سال 1802 اولین قانون کارخانه را به زور از تصویب پارلمان انگلستان گذراند. مقصود از تدوین این قانون ایجاد مقررات برای شرایط بهتر برای اطفالی بود که در کارخانه ها کار می کردند اما این قانون در عمل بی فایده بود، زیرا که دولت بازرس کافی برای دیدار از کارخانه ها را نداشت.
ممنوعیت صادرات به انگلیس و فرانسه
18 فوریه 1807: در این سال توماس جفرسون، سومین رئیس جمهور آمریکا، صادرات این کشور به انگلیس و فرانسه را منع کرد تا از این طریق مانع رشد اقتصادی این دو کشور شود. جفرسون بانی بیانیه استقلال آمریکا بود و به همین دلیل پدر آمریکای مستقل خوانده می شود، از جمله مهم ترین وقایع در طول ریاست جمهوری وی می توان به خرید ایالت لوئیزیانا در 1803 و اکتشاف لوییس و کلارک اشاره کرد. جفرسون به عنوان یک سیاستمدار فیلسوف حامی روشنگری بود و بسیاری از رهبران روشن فکر بریتانیا و فرانسه را می شناخت. سیاست های اقتصادی جفرسون به خصوص در بخش کشاورزی موجب تقویت تولید در آمریکا شد. او حامی کشاورزان بود و اعتقاد داشت که خط مشی سیاسی دولت باید در جهت عدم وابستگی غذایی به واردات محصولات کشاورزی باشد.
برنامه آمریکا برای ایران در مواجهه با شوروی
18 فوریه 1950: سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در سال 1950 در این خصوص اینگونه اعلام کرد: «هدف اصلی سیاست ما، جلوگیری از سلطه اتحاد جماهیر شوروی و تقویت جهت گیری ایران به سمت غرب است. سیاست ما در اولین گام روی توسعه اقتصادی و اجتماعی تمرکز می کند به این منظور که مقاومت کشور ایران را در مقابل کمونیسم افزایش دهد. تکیه اصلی این رابطه بر برنامه هفت ساله ایرانی ها قرار گرفته است. برنامه ای که انتظار می رود تامیزان زیادی از منابع مالی کشور برای اجرا، برداشت شود. کمک آمریکا به ایران در زمینه های اقتصادی و اجتماعی، همان طور که در حال حاضر برنامه ریزی شده به کمک های فنی محدود خواهد شد.» در این زمینه در سال 1954 آمریکا اعلام کرد که برنامه موفقیت آمیز بوده در حالی که این ادعای زودهنگام گمراه کننده بود چرا که تلاش ها در ایران به بی نظمی و سوءاستفاده مالی از بودجه در سال 1954 ختم شد. علاوه بر این تزریق ناگهانی دلارها و مستشاران آمریکایی به جامعه ایران که پس از سرنگونی مصدق و امضای قرارداد کنسرسیوم 1954 صورت گرفت، آشکارا موجب انحراف بسیاری از ایرانی ها شد.
منابع:
آرشیو دنیای اقتصاد
